Đọc văn bản:
Chiều đã sẫm màu xanh trong mắt tối
Đường đã hết trước biển cao vời vợi
Tay đã buông khi vừa dứt cung đàn
Gió đã dừng nơi cuối chót không gian
Mưa đã tạnh ở trong lòng đất thẳm
Người đã sống hết tận cùng năm tháng
Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên
Anh vẫn chưa nói được cùng em
Bài hát ấy vẫn còn là dang dở
Chưa hiểu được mùi thơm của lá
Chưa nghe xong tiếng hót của chim rừng
Yêu thương hoài vẫn chưa đủ yêu thương
Ôi nếu phải tan thành bụi cát
Thành hư vô, không khí trời, không ánh sáng
Chỉ rỗng không câm lặng vô hình
Sẽ ở đâu bài hát ấy của anh
Gương mặt của hôm nay ơi, em của những ngày đang sống?
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
Không tới được một vì sao xa lắc
Nhưng có thể đến trong mùa cấy gặt
Làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng
Làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong
Và nhận hết niềm vui trên cõi sống
Mũi kim nhỏ mà chiều mau tắt nắng
Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi
Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay
Ta đã có những ngày vui sướng nhất
Đã uống cả men nồng và rượu chát
Đã đi qua cùng tận của con đường
Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên
Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt.
BÀI HÁT ẤY VẪN CÒN LÀ DANG DỞ
(Lưu Quang Vũ)
Nắng đã tắt dần trên lá imChiều đã sẫm màu xanh trong mắt tối
Đường đã hết trước biển cao vời vợi
Tay đã buông khi vừa dứt cung đàn
Gió đã dừng nơi cuối chót không gian
Mưa đã tạnh ở trong lòng đất thẳm
Người đã sống hết tận cùng năm tháng
Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên
Anh vẫn chưa nói được cùng em
Bài hát ấy vẫn còn là dang dở
Chưa hiểu được mùi thơm của lá
Chưa nghe xong tiếng hót của chim rừng
Yêu thương hoài vẫn chưa đủ yêu thương
Ôi nếu phải tan thành bụi cát
Thành hư vô, không khí trời, không ánh sáng
Chỉ rỗng không câm lặng vô hình
Sẽ ở đâu bài hát ấy của anh
Gương mặt của hôm nay ơi, em của những ngày đang sống?
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
Không tới được một vì sao xa lắc
Nhưng có thể đến trong mùa cấy gặt
Làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng
Làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong
Và nhận hết niềm vui trên cõi sống
Mũi kim nhỏ mà chiều mau tắt nắng
Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi
Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay
Ta đã có những ngày vui sướng nhất
Đã uống cả men nồng và rượu chát
Đã đi qua cùng tận của con đường
Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên
Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt.
(Theo vnexpress.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [826906]: Chỉ ra đề tài của văn bản.
Đề tài của văn bản: tình yêu.
Câu 2 [826907]: Xác định phương thức biểu đạt chính trong văn bản.
Phương thức biểu đạt chính trong văn bản: biểu cảm.
Câu 3 [826908]: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nhân vật trữ tình trong bài thơ: “anh”.
Câu 4 [826911]: Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Thể thơ: tự do.
Câu 5 [826912]: Chia bố cục của văn bản.
Bố cục của văn bản:
- Phần thứ nhất (từ đầu đến Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên): Nhận thức về những khoảng dừng, điểm lặng, những điều buồn bã, tẻ ngắt,... của sự sống.
- Phần thứ hai (tiếp đến Chỉ rỗng không câm lặng vô hình): Nỗi niềm trăn trở về những điều còn dang dở, chưa trọn vẹn trong cuộc sống.
- Phần thứ ba (tiếp đến Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi): Cảm nhận của “anh” về những điều tuyệt vời “em” mang đến cho sự sống.
- Phần thứ tư (còn lại): Niềm hạnh phúc, mãn nguyện khi được cùng “em” đi qua những thăng trầm trong cuộc đời.
- Phần thứ nhất (từ đầu đến Sau vô biên sẽ chỉ có vô biên): Nhận thức về những khoảng dừng, điểm lặng, những điều buồn bã, tẻ ngắt,... của sự sống.
- Phần thứ hai (tiếp đến Chỉ rỗng không câm lặng vô hình): Nỗi niềm trăn trở về những điều còn dang dở, chưa trọn vẹn trong cuộc sống.
- Phần thứ ba (tiếp đến Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi): Cảm nhận của “anh” về những điều tuyệt vời “em” mang đến cho sự sống.
- Phần thứ tư (còn lại): Niềm hạnh phúc, mãn nguyện khi được cùng “em” đi qua những thăng trầm trong cuộc đời.
Câu 6 [826915]: Theo bài thơ, nếu phải tan thành bụi cát, “anh” vẫn còn những điều gì chưa hoàn thành?
Theo bài thơ, nếu phải tan thành bụi cát, “anh” vẫn còn nhiều điều chưa hoàn thành: chưa nói được cùng em, chưa hiểu được mùi thơm của lá, chưa nghe xong tiếng hót của chim rừng, chưa đủ yêu thương.
Câu 7 [826919]: Theo bài thơ, em của những ngày đang sống có thể làm những điều gì?
Theo bài thơ, em của những ngày đang sống có thể: cầm một chùm quả trên tay, trồng thêm một bóng mát, đến trong mùa cấy gặt, làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng, làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong, nhận hết niềm vui trên cõi sống, khâu xong áo đẹp, cầm tay anh (Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay).
Câu 8 [826920]: Chỉ ra mạch cảm xúc trong văn bản.
Mạch cảm xúc trong văn bản:
- Nỗi buồn khi nhận thức về những khoảng dừng, điểm lặng của sự sống.
- Xúc cảm tiếc nuối trước những điều dang dở trong cuộc sống.
- Lòng yêu mến, ngợi ca trước những điều tuyệt vời “em” mang đến.
- Niềm vui sướng khi được cùng “em” đi qua những thăng trầm trong cuộc sống để đến bến bờ hạnh phúc.
⟶ Mạch cảm xúc vận động theo hướng tươi sáng, trong trẻo, ấm áp, tươi vui dần lên.
- Nỗi buồn khi nhận thức về những khoảng dừng, điểm lặng của sự sống.
- Xúc cảm tiếc nuối trước những điều dang dở trong cuộc sống.
- Lòng yêu mến, ngợi ca trước những điều tuyệt vời “em” mang đến.
- Niềm vui sướng khi được cùng “em” đi qua những thăng trầm trong cuộc sống để đến bến bờ hạnh phúc.
⟶ Mạch cảm xúc vận động theo hướng tươi sáng, trong trẻo, ấm áp, tươi vui dần lên.
Câu 9 [826922]: Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.
Cảm hứng chủ đạo của văn bản: Khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc bình dị, đời thường.
Câu 10 [826923]: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong đoạn thơ:
Sẽ ở đâu bài hát ấy của anh
Gương mặt của hôm nay ơi, em của những ngày đang sống?
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
Không tới được một vì sao xa lắc
Nhưng có thể đến trong mùa cấy gặt
Làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng
Làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong
Và nhận hết niềm vui trên cõi sống
Mũi kim nhỏ mà chiều mau tắt nắng
Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi
Sẽ ở đâu bài hát ấy của anh
Gương mặt của hôm nay ơi, em của những ngày đang sống?
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
Không tới được một vì sao xa lắc
Nhưng có thể đến trong mùa cấy gặt
Làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng
Làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong
Và nhận hết niềm vui trên cõi sống
Mũi kim nhỏ mà chiều mau tắt nắng
Có sao đâu: áo đẹp đã xong rồi
- Phép liệt kê trong đoạn thơ trên: liệt kê những điều “em” có thể làm, đã làm (cầm một chùm quả trên tay, trồng thêm một bóng mát, đến trong mùa cấy gặt, làm thuyền trên sông, làm lúa trên đồng, làm ngọn lửa hồng, làm tấm gương trong, nhận hết niềm vui trên cõi sống, khâu xong áo đẹp).
- Tác dụng:
+ Góp phần làm cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu sức gợi hình, gợi cảm.
+ Khắc sâu ấn tượng về những điều bình thường, giản dị mà đẹp đẽ “em” có thể làm để góp phần tạo nên sự sống tươi đẹp, hằng tồn; từ đó tô đậm vẻ đẹp của “em”, người con gái giản dị mà đảm đang, khéo léo.
+ Bộc lộ xúc cảm yêu thương, ngợi ca trong nhân vật trữ tình trước “em”.
- Tác dụng:
+ Góp phần làm cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu sức gợi hình, gợi cảm.
+ Khắc sâu ấn tượng về những điều bình thường, giản dị mà đẹp đẽ “em” có thể làm để góp phần tạo nên sự sống tươi đẹp, hằng tồn; từ đó tô đậm vẻ đẹp của “em”, người con gái giản dị mà đảm đang, khéo léo.
+ Bộc lộ xúc cảm yêu thương, ngợi ca trong nhân vật trữ tình trước “em”.
Câu 11 [826927]: Chỉ ra giọng điệu chủ đạo trong đoạn thơ được trích dẫn ở Câu 10.
Giọng điệu chủ đạo trong đoạn thơ được trích dẫn ở Câu 10: yêu mến, cảm phục, ngợi ca.
Câu 12 [826928]: Nêu chủ đề của văn bản.
Chủ đề của văn bản: Hạnh phúc giản dị, đời thường của tình yêu.
Câu 13 [826930]: Anh/Chị hiểu gì về ý nghĩa nhan đề của bài thơ?
Ý nghĩa nhan đề Bài hát ấy vẫn còn là dang dở: thể hiện khát vọng tình yêu, hạnh phúc trong cuộc sống đời thường. (Có thể hiểu bài hát ở đây là ẩn dụ của đời sống, sự sống. “Bài hát còn dang dở” là ẩn dụ cho những điều chưa tròn vẹn của cuộc đời. Và trước những điều chưa tròn vẹn, con người ta vẫn luôn khao khát vẹn tròn.)
Câu 14 [826931]: Cảm nhận của anh/chị về tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau (Trình bày trong khoảng 5 - 7 dòng):
Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay
Ta đã có những ngày vui sướng nhất
Đã uống cả men nồng và rượu chát
Đã đi qua cùng tận của con đường
Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên
Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt.
Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay
Ta đã có những ngày vui sướng nhất
Đã uống cả men nồng và rượu chát
Đã đi qua cùng tận của con đường
Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên
Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt.
Đoạn thơ bộc lộ:
- Nỗi xúc động cảm giác hạnh phúc, mãn nguyện trước hạnh phúc có được trong cuộc đời (Phút cuối cùng tay vẫn trong tay/ Ta đã có những ngày vui sướng nhất);
- Cảm giác an nhiên, tự tại sau khi đã đi qua những vui buồn, thăng trầm trong cuộc sống (Đã uống cả men nồng và rượu chát/ Đã đi qua cùng tận của con đường/ Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên/ Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt).
- Nỗi xúc động cảm giác hạnh phúc, mãn nguyện trước hạnh phúc có được trong cuộc đời (Phút cuối cùng tay vẫn trong tay/ Ta đã có những ngày vui sướng nhất);
- Cảm giác an nhiên, tự tại sau khi đã đi qua những vui buồn, thăng trầm trong cuộc sống (Đã uống cả men nồng và rượu chát/ Đã đi qua cùng tận của con đường/ Sau vô biên dẫu chỉ có vô biên/ Buồm đã tới và lúa đồng đã gặt).
Câu 15 [826933]: Anh/Chị ấn tượng sâu sắc với hình ảnh/ chi tiết/ dòng thơ nào nhất? Vì sao?
Thí sinh tự do lựa chọn hình ảnh/ chi tiết/ dòng thơ có ấn tượng sâu sắc nhất; đồng thời lí giải ngắn gọn, thuyết phục nguyên do. Chẳng hạn:
- Những dòng thơ ấn tượng nhất:
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
- Nguyên do: Hai dòng thơ tô đậm ấn tượng về vẻ đẹp giản dị, đời thường của “em” - người con gái “anh” yêu. “Em” hiện lên tuyệt vời không phải vì “em” phi thường, vĩ đại (ôm cả bầu trời lồng lộng), mà bởi những điều bình thường, giản dị mà “em” có thể làm như cầm một chùm quả trên tay, mang đến “anh” sự ngọt ngào trong vẻ hồn nhiên, tươi tắn; như trồng thêm một bóng mát để thêm màu xanh cho đời, thêm tán lá cho ngày bớt đi nắng lửa.
- Những dòng thơ ấn tượng nhất:
Không thể ôm cả bầu trời lồng lộng
Nhưng có thể cầm một chùm quả trên tay
Có thể trồng thêm một bóng mát cho ngày
- Nguyên do: Hai dòng thơ tô đậm ấn tượng về vẻ đẹp giản dị, đời thường của “em” - người con gái “anh” yêu. “Em” hiện lên tuyệt vời không phải vì “em” phi thường, vĩ đại (ôm cả bầu trời lồng lộng), mà bởi những điều bình thường, giản dị mà “em” có thể làm như cầm một chùm quả trên tay, mang đến “anh” sự ngọt ngào trong vẻ hồn nhiên, tươi tắn; như trồng thêm một bóng mát để thêm màu xanh cho đời, thêm tán lá cho ngày bớt đi nắng lửa.