PHẦN I. Câu trắc nghiệm nhiều phương án lựa chọn. Học sinh trả lời từ câu 1 đến câu 12. Mỗi câu hỏi học sinh chỉ chọn một phương án.
Câu 1 [755166]: Trong không gian
, tâm của mặt cầu
có tọa độ là


A,
.
B,
.
C,
.
D,
.
Chọn A .
Tâm của mặt cầu có tọa độ là
.
Câu 2 [755443]: Trong không gian với hệ tọa độ
cho mặt cầu
Bán kính của mặt cầu
bằng:



A, 

B, 

C, 

D, 

Ta viết lại phương trình mặt cầu dưới dạng 
Do đó bán kính mặt cầu là
Đáp án: D

Do đó bán kính mặt cầu là

Câu 3 [395558]: Trong không gian
, cho mặt cầu
có tâm
và bán kính
Phương trình của
là





A, 

B, 

C, 

D, 

Chọn A
Phương trình mặt cầu tâm
và bán kính
là:
Do đó phương trình mặt cầu
là:
Đáp án: A
Phương trình mặt cầu tâm



Do đó phương trình mặt cầu


Câu 4 [543814]: Trong không gian
, mặt cầu có tâm
và đi qua điểm
có phương trình là



A, 

B, 

C, 

D, 

Mặt cầu có tâm
và đi qua điểm
.
Bán kính
.
Phương trình mặt cầu là:
.
Đáp án: A






Câu 5 [543229]: Trong không gian
, phương trình mặt cầu tâm
và đi qua điểm
là



A,
.

B,
.

C,
.

D,
.

Ta có
.
Gọi
là mặt cầu tâm
và có bán kính
Phương trình
. Đáp án: D






Câu 6 [544720]: Trong không gian
, cho mặt cầu
có phương trình
. Tìm tọa độ tâm
và bán kính
.





A,
và
.


B,
và
.


C,
và
.


D,
và
.


Chọn D.
Mặt cầu
có phương trình
.
Tìm tọa độ tâm
và
. Đáp án: D
Mặt cầu


Tìm tọa độ tâm


Câu 7 [542960]: Trong mặt phẳng
, phương trình nào sau đây không phải là phương trình của một mặt cầu ?

A, 

B, 

C, 

D, 

Chọn C
Ta có phương trình mặt cầu có dạng
, với điều kiện
nên chọn đáp án C Đáp án: C
Ta có phương trình mặt cầu có dạng


Câu 8 [755199]: Trong không gian
, cho hai điểm
và
. Mặt cầu
đường kính
có phương trình là





A,
.

B, 

C,
.

D,
.

Chọn C.
Tâm mặt cầu là trung điểm
của đoạn
.
Bán kính mặt cầu là
.
Vậy phương trình mặt cầu là
. Đáp án: C
Tâm mặt cầu là trung điểm


Bán kính mặt cầu là

Vậy phương trình mặt cầu là

Câu 9 [399917]: Trong không gian
mặt cầu có tâm
và tiếp xúc với mặt phẳng
có phương trình là



A, 

B, 

C, 

D, 

Chọn D.
Có
suy ra
Đáp án: D
Có

suy ra

Câu 10 [57455]: Trong không gian với hệ tọa độ
mặt cầu
đi qua hai điểm
và có tâm
thuộc trục
. phương trình mặt cầu
là






A, 

B, 

C, 

D, 

Chọn đáp án C.

Suy ra phương trình mặt cầu
có dạng
Vì
nên ta có hệ phương trình 



Vậy phương trình mặt cầu

Đáp án: C


Suy ra phương trình mặt cầu


Vì






Vậy phương trình mặt cầu



Câu 11 [544704]: Cho mặt phẳng
. Viết phương trình mặt cầu
tâm
cắt
theo giao tuyến là đường tròn có bán kính bằng
.





A,
.

B,
.

C,
.

D,
.

Chọn D.
Ta có:
.
.
Vậy
. Đáp án: D

Ta có:


Vậy

Câu 12 [399929]: Trong không gian
, cho điểm
Mặt cầu có tâm thuộc trục
, đi qua
đồng thời tiếp xúc với mặt phẳng
có bán kính là





A, 

B, 

C, 

D, 

Chọn B
Gọi tâm của mặt cầu là
Vì mặt cầu đi qua điểm
nên
Vì mặt cầu tiếp xúc với mặt phẳng
nên
Do đó,
Vậy bán kính của mặt cầu là
Đáp án: B
Gọi tâm của mặt cầu là

Vì mặt cầu đi qua điểm


Vì mặt cầu tiếp xúc với mặt phẳng


Do đó,


Vậy bán kính của mặt cầu là

PHẦN II. Câu trắc nghiệm đúng sai. Học sinh trả lời từ câu 13 đến câu 16. Trong mỗi ý a),b),c),d) ở mỗi câu học sinh chọn đúng hoặc sai.
Câu 13 [778846]: Trong không gian với hệ tọa độ
cho mặt phẳng
và điểm
Gọi
là điểm đối xứng của
qua mặt phẳng






a) Sai.
Một vectơ pháp tuyến của mặt phẳng
là
b) Đúng.
Vì
nên sẽ nhận vectơ pháp tuyến của mặt phẳng
làm một vectơ chỉ phương.
Suy ra phương trình chính tắc của đường thẳng
là 

c) Sai.
Phương trình tham số của đường thẳng
là
Vì
là hình chiếu của điểm
trên mặt phẳng
nên
Vì
nên tọa độ điểm
thỏa mãn phương trình mặt phẳng
nên 


Vậy tung độ của điểm
bằng 3.
d) Đúng.
Mặt cầu đường kính
có tâm là trung điểm
và có bán kính
Suy ra phương trình mặt cầu cần tính là
Một vectơ pháp tuyến của mặt phẳng


b) Đúng.
Vì


Suy ra phương trình chính tắc của đường thẳng




c) Sai.
Phương trình tham số của đường thẳng


Vì





Vì








Vậy tung độ của điểm

d) Đúng.
Mặt cầu đường kính




Câu 14 [778847]: Trong không gian toạ độ
với
là tâm trái đất, bề mặt trái đất có phương trình là
Giả sử một thiết bị GPS được đặt trên mặt đất và ta xác định được khoảng cách từ nó đến ba vệ tinh
tương ứng là
Tại thời điểm đó, các vệ tinh trên ở vị trí có toạ độ
và
Giả sử tại thời điểm đã cho, thiết bị GPS ở vị trí








a) Sai.


b) Đúng.
Vì
thuộc bề mặt trái đất nên ta có
Từ giả thiết, ta có




c) Đúng.
d) Sai.



b) Đúng.
Vì


Từ giả thiết, ta có






c) Đúng.
d) Sai.

Câu 15 [680751]: Các thiên thạch có đường kính lớn hơn
và có thể lại gần Trái Đất ở khoảng cách nhỏ hơn 7 500 000 km được coi là những vật thể có khả năng va chạm gây nguy hiểm cho Trái Đất. Để theo dõi những thiên thạch này, người ta đã thiết lập các trạm quan sát các vật thể bay gần Trái Đất. Giả sử có một hệ thống quan sát có khả năng theo dõi các vật thể ở độ cao không vượt quá 6 600 km so với mực nước biển. Coi Trái Đất là khối cầu có bán kính 6 400 km. Chọn hệ trục tọa độ
trong không gian có gốc
tại tâm Trái Đất và đơn vị độ dài trên mỗi trục tọa độ là 1 000 km . Một thiên thạch (coi như một hạt) chuyển động với tốc độ không đổi theo một đường thẳng từ điểm
đến điểm 






a) Đúng.
Ta có
. Chọn
.
Khi đó, phương trình
.
b) Sai.
Phạm vi theo dõi của hệ thống ra đa là mặt cầu
.
Tọa độ giao điểm của
và
là nghiệm của phương trình



Ta có


Suy ra: Điểm gặp đầu tiên là
.
c) Đúng.

Đơn vị độ dài trên mỗi trục là 1 000 km nên khoảng cách
d) Đúng.

(phút)
Ta có


Khi đó, phương trình

b) Sai.
Phạm vi theo dõi của hệ thống ra đa là mặt cầu

Tọa độ giao điểm của





Ta có



Suy ra: Điểm gặp đầu tiên là

c) Đúng.

Đơn vị độ dài trên mỗi trục là 1 000 km nên khoảng cách

d) Đúng.


Câu 16 [696431]: Hải đăng là một ngọn tháp (nhà hoặc khung) được thiết kế để chiếu sáng từ một hệ thống đèn và thấu kính, hoặc thời xưa là chiếu sáng bằng lửa, với mục đích hỗ trợ cho các hoa tiêu trên biển định hướng và tìm đường. Vào năm 293 trước Công nguyên, ngọn hải đăng đầu tiên đã được người Phoenicia xây dựng trên hòn đảo Pharos tại Alexandria. Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz (đơn vị trên mỗi trục là một mét), coi một phần mặt biển được khảo sát là mặt phẳng
, trục
hướng lên trên vuông góc với mặt biển; một ngọn hải đăng đỉnh cao
mét so với mực nước biển (hình vẽ bên dưới) biết đỉnh ở vị trí
, biết rằng ngọn hải đăng này được thiết kế với bán kính phủ sáng là 4 km.





a) Sai.
Vì đỉnh là
và có bán kính phủ sóng 
Phương trình mặt cầu tâm
bán kính
là
.
b) Sai.
Thay tọa độ điểm
vào phương trình mặt cầu
ta được:
c) Đúng.
Bán kính vùng sáng này là
d) Đúng.

Chân ngọn hải đăng là hình chiếu của điểm
lên mặt phẳng 


Thời gian để đến điểm đầu tiên nhìn thấy được ánh sáng ngọn hải đăng trên là
phút.
Vì đỉnh là






b) Sai.
Thay tọa độ điểm



c) Đúng.
Bán kính vùng sáng này là

d) Đúng.

Chân ngọn hải đăng là hình chiếu của điểm







PHẦN III. Câu trắc nghiệm trả lời ngắn. Học sinh trả lời từ câu 17 đến câu 22.
Câu 17 [778849]: Ericsson Globe (Thuỵ Điển) là toà nhà bán cầu lớn nhất trên thế giới (năm 2020),với hình dạng một quả cầu màu trắng. Giả sử người ta biểu diễn mô phỏng của toà nhà Ericsson Globe trong hệ trục toạ độ
bởi một mặt cầu có tâm
và đo được chiều cao toà nhà
đáy toà nhà là đường tròn có bán kính
(xem hình vẽ). Biết đơn vị trục là mét, tính đường kính mặt cầu này bằng bao nhiêu mét (viết kết quả làm tròn đến hàng đơn vị).







Điền đáp án: 110.
Giả sử bán kính của mặt cầu là
Khi đó, 

Áp dụng định lý Pythagore trong tam giác vuông
ta có 




Suy ra đường kính của mặt cầu bằng
Giả sử bán kính của mặt cầu là



Áp dụng định lý Pythagore trong tam giác vuông






Suy ra đường kính của mặt cầu bằng

Câu 18 [778850]: Trong không gian
cho đường thẳng
,
,
Gọi mặt cầu
có tâm
thuộc
và tiếp xúc với
. Biết toạ độ điểm
tính tổng










Trả lời: 5
Ta có: phương trình tham số của
là
. Vì
.
Mặt cầu
có tâm
thuộc
và tiếp xúc với
nên ta có:




Suy ra mặt cầu
có tâm
Ta có: phương trình tham số của



Mặt cầu








Suy ra mặt cầu


Câu 19 [713221]: Mỗi cạnh của một hộp lập phương có chiều dài 1 m. Hộp chứa chín quả cầu hình cầu có cùng bán kính
Tâm của một quả cầu nằm ở tâm của khối lập phương và nó tiếp xúc với tám quả cầu còn lại. Mỗi quả cầu trong tám quả cầu còn lại tiếp xúc với ba cạnh của hộp. Do đó, các quả cầu được xếp chặt trong hộp (xem hình vẽ). Tìm
(kết quả làm tròn đến hàng phần trăm theo đơn vị mét)



Điền đáp án: 0,23.

Ghép khối hộp vào hệ trục toạ độ
như hình vẽ trên. Gọi
là tâm của các quả cầu. Với
là tâm của quả cầu nằm ở tâm của khối lập phương.
Khi đó, ta có
Vì quả cầu tâm
tiếp xúc với quả cầu trung tâm nên ta có 







Vậy bán kính của các quả cầu là 0,23 m.

Ghép khối hộp vào hệ trục toạ độ



Khi đó, ta có

Vì quả cầu tâm









Vậy bán kính của các quả cầu là 0,23 m.
Câu 20 [778851]: Trong không gian với hệ trục tọa độ
cho ba điểm 
Tính đường kính của mặt cầu
đi qua ba điểm trên và có tâm nằm trên mặt phẳng
(làm tròn kết quả đến hàng phần chục).





Trả lời: 10,2
Gọi tâm mặt cầu là:
.


Suy ra 
Vậy
Gọi tâm mặt cầu là:






Vậy

Câu 21 [778852]: Hệ thống định vị toàn cầu (tên tiếng Anh là: Global Positioning System, viết tắt là GPS) là một hệ thống cho phép xác định chính xác vị trí của một vật thể trong không gian. Ta có thể mô phỏng cơ chế hoạt động của hệ thống GPS trong không gian như sau: Trong cùng một thời điểm, toạ độ của một điểm
trong không gian sẽ được xác định bởi bốn vệ tinh cho trước, trên mỗi vệ tinh có một máy thu tín hiệu. Bằng cách so sánh sự sai lệch về thời gian từ lúc tín hiệu được phát đi với thời gian nhận phản hồi tín hiệu đó, mỗi máy thu tín hiệu xác định được khoảng cách từ vệ tinh đến vị trí
cần tìm toạ độ. Trong không gian với hệ toạ độ
cho bốn vệ tinh
Tính khoảng cách từ gốc toạ độ
đến điểm
biết rằng khoảng cách từ các vệ tinh đến điểm
lần lượt là
(kết quả làm tròn đến hàng phần trăm).

































Ta có


Toạ độ


Giải hệ phương trình ta được



Khoảng cách từ gốc toạ độ



Câu 22 [693130]: Một quả bóng hình cầu có bán kính
đang được treo trong một góc của tường nhà (hai bờ tường vuông góc), một điểm
cố định nằm trên mép của hai bờ tường và cách mặt đất
sợi dây treo bóng có độ dài
và đây cũng là độ dài ngắn nhất nối điểm
với mặt xung quanh của quả bóng. Biết rằng quả bóng tiếp xúc với hai bên bờ tường và điểm thấp nhất của quả bóng cách mặt đất
Hỏi đường kính của quả bóng là bao nhiêu centimet (làm tròn kết quả đến hàng đơn vị).







Điền đáp án: 38.
Giả sử mặt cầu có toạ độ tâm
Từ giả thiết, ta thấy rằng 

Ta khai thác dữ kiện đề bài:
Vì điểm
nằm trên trục
và cách mặt đất 80 cm nên 
Lại có
và là độ dài ngắn nhất nối điểm
với mặt xung quanh của quả bóng, nên ta có 

Vì quả bóng tiếp xúc với hai bên bờ tường (tức hai mặt phẳng
và
nên ta có
mà
Suy ra toạ độ điểm
Từ giả thiết: vị trí thấp nhất của quả bóng cách mặt đất 20 cm nên ta có


Khi đó, phương trình (*) tương đương với


Vậy đường kính của quả bóng là 38 cm.
Note: Để chứng minh bài trên, ta sử dụng bổ đề sau:
Cho một điểm
bất kì; mặt cầu
có tâm
và bán kính
Gọi
là một điểm di động trên mặt cầu
Minh hoạ như hình vẽ.

Khi đó:
+)
+)
Giả sử mặt cầu có toạ độ tâm




Ta khai thác dữ kiện đề bài:
Vì điểm



Lại có




Vì quả bóng tiếp xúc với hai bên bờ tường (tức hai mặt phẳng




Suy ra toạ độ điểm

Từ giả thiết: vị trí thấp nhất của quả bóng cách mặt đất 20 cm nên ta có



Khi đó, phương trình (*) tương đương với






Vậy đường kính của quả bóng là 38 cm.
Note: Để chứng minh bài trên, ta sử dụng bổ đề sau:
Cho một điểm







Khi đó:
+)

+)
