Nhân vật trữ tình trong bài thơ là “anh”.

Trong bài thơ, tâm trạng của nhân vật trữ tình gắn liền với tình huống ngày mai “em” - người con gái “anh” yêu (và cũng từng yêu “anh”) về nhà chồng.

Tác dụng của việc lặp lại hình ảnh bong bóng nước dưới chân dập dờn nghìn hoa trắng - bong bóng nước trôi xuôi vỡ nghìn hoa cánh trắng: Bong bóng nước chỉ xuất hiện khi trời mưa to (thường là mưa rào mùa hạ). Nó thường chỉ tồn tại trong giây lát rồi tan vỡ ngay sau đó. Trong bài thơ, hình ảnh bong bóng nước được hình dung như nghìn hoa trắng - nghìn hoa cánh trắng và trở đi trở lại, điều này tô đậm cảm nhận về một tình yêu đẹp nhưng mong manh, chóng tàn.
- Ở lần xuất hiện thứ nhất, bong bóng nước dưới chân dập dờn nghìn hoa trắng như dự cảm cho một tình yêu đẹp nhưng không có kết thúc trọn vẹn.
- Ở lần xuất hiện thứ hai, bong bóng nước trôi xuôi vỡ nghìn hoa cánh trắng là ảnh chiếu sự tan vỡ trong tình yêu.

3 giờ sáng 19.6.1990
Điểm nhấn của thông tin trên nằm ở cụm từ 3 giờ sáng - thời điểm mọi người vẫn say giấc nồng nhưng tác giả - người nhập thân vào nhân vật trữ tình để viết nên những dòng thơ này vẫn chưa ngủ (và có lẽ là không thể ngủ). Với thông tin này, người đọc có thể ít nhiều thấu hiểu, chia sẻ với nỗi buồn thương, cảm giác tan vỡ, mất mát,... trong nhân vật trữ tình ở tình huống mai em về nhà chồng.

- Tình yêu của nhân vật trữ tình “anh” dành cho “em” trong bài thơ: độ lượng, đầy thấu hiểu (Cớ sao mắt em buồn như đêm mưa xứ đồi/ chỉ mình anh nhận thấy?, anh nhìn em qua mưa hun hút dường dài...); sâu sắc, thuỷ chung (Mưa theo em ròng ròng thương nhớ; nước mắt gửi vào mưa âm thầm khung cửa...; anh thức qua năm tháng nhìn em/ anh thức qua cuộc đời nhìn tình yêu) nhưng đượm nỗi buồn thương (sớm mai ra là góc bể chân trời/ chúng mình xa nhau mãi mãi/ đưa tiễn một thời con gái/ mưa bây giờ lùa ướt tóc anh...);...
- Đó là tình yêu buồn nhưng không nhấn con người vào sầu thương khổ luỵ mà vẫn hết sức trong trẻo, thiêng liêng.

Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận hình ảnh “mưa” trong bài thơ Mai em về nhà chồng (Trần Hoà Bình) có thể được triển khai theo hướng:
- Trần Hoà Bình: một trong những cây bút tài hoa nhưng vắn số của thơ ca Việt Nam hiện đại.
+ “Thời thanh niên sôi nổi”, ông viết những thi phẩm trong trẻo, phơi phới thanh xuân của một người trai tuổi đang yêu, chan hòa với cuộc sống chung của lớp người cùng thế hệ (Khi mùa mưa đến, Với dòng sông ấy, Sơn Tây một phía,...).
+ Sau này, thơ Trần Hòa Bình chủ yếu hướng vào tình yêu và tình cha đối với đứa con gái đầu lòng còn nhỏ. Một số bài thơ hay nhất của Trần Hòa Bình được ra đời vào quãng sau này: Bài hát ru hoa sen, Mai em về nhà chồng, Một lần chạm cốc, Bắt chước dân ca H’Mong, Khau Vai,... Các bài thơ tình của ông đều mang một cái giọng ru tình dìu dặt, vỗ về với nhiều tự thương và xa xót. Thơ tình của anh cũng chính là những cuộc phiêu du của niềm cô độc...
- Mai em về nhà chồng là một thi phẩm đẹp nhưng buồn, buồn nhưng đẹp và tất cả được kết đọng trong hình ảnh “mưa”. Hình ảnh “mưa” xuất hiện từ dòng thơ đầu tiên, xuyên suốt bài thơ và kết lại ở dòng thơ cuối cùng.
+ Mưa tuôn chảy suốt dọc thời gian:
• Từ quá khứ, mưa gợi nhắc kỉ niệm tình yêu, gợi nhắc hình ảnh “em” bất chấp đường xa ướt mơ mà đến với tình yêu (mưa ướt mái đầu con gái) để rồi cho đến tận khi đôi lứa chia tay, mưa không những không ngớt mà như dữ dội hơn biến thể bong bóng nước dưới chân dập dờn nghìn hoa trắng. Hình ảnh vừa thực (mưa to nổi bong bóng nước) vừa hư ảo (bong bóng nước vỡ như hoa nở trắng nở) không chỉ gieo khắc nỗi nhớ về cơn mưa dữ dội mà còn gợi cảm nhận về một tình yêu đẹp nhưng đầy dự cảm mong manh.
• Gắn liền với thời khắc hiện tại (đêm mưa này), mưa hiện diện như chứng nhân của cuộc chia li đôi ngả giữa “anh” và “em”. Cũng là đêm như thưở trước, và cũng mưa nhưng đêm nay là đêm cuối cùng “em” có thể bên “anh” để từ ngày mai vĩnh viễn thuộc về người khác. Mưa đêm nay lớn, ào ạt (giăng trắng cánh đồng, mưa hun hút đường dài) như thể chung chia với tình yêu tan vỡ. Mưa không chỉ chỉ là chứng nhân của cuộc chia li mà còn là chứng nhân của lòng “anh”, thấu suốt tâm can anh: mưa bây giờ lùa ướt tóc anh. Nó không còn là nước trời tuôn xối mà là mưa của trùng trùng thác nỗi buồn, nỗi đắng đót trong người trai này.
• Mưa của tương lai: mưa theo em ròng ròng thương nhớ. Hoá ra mưa không xoá sạch dấu vết của “em”, không gội rửa hết tình anh mà còn cuốn theo thương nhớ đau đáu gửi theo em. Hình ảnh bong bóng nước trôi xuôi vỡ nghìn hoa cánh trắng - biến thể của “mưa” lúc này tô nhấn vào thực tại tan vỡ. Số từ nghìn mang tính ước lệ, vừa gợi cường độ vũ bão, ào ạt của cơn mưa, vừa gợi muôn vàn nỗi đau vỡ tan trong “anh”, tô đậm cõi lòng tan nát bời bời.
+ Mưa phủ trắng không gian xứ đồi rộng lớn, đong tràn nỗi buồn khắp không gian ấy và trở thành một ám ảnh giăng phủ khắp bài thơ khi nó là ảnh chiếu hình ảnh của em (mắt em buồn như đêm mưa xứ đồi).
- “Mưa” vừa là chứng nhân của tình yêu vừa là bằng chứng cho tình yêu, vừa là ảnh chiếu cho tâm trạng, cảm xúc, tình cảm lỡ dở nhưng trọn vẹn thuỷ chung “anh” dành cho “em”.
<*> Tham khảo bài viết:

NGƯỜI THỨC QUA CUỘC ĐỜI NHÌN TÌNH YÊU

(Mai An Nguyễn Anh Tuấn)

Thị trấn Xuân Hòa - Vĩnh Phúc hơn hai mươi năm trước...
Tối mịt, sau khi ăn uống quấy quá cho xong tại quán cơm bình dân, tôi và Trần Hòa Bình đang định quay lên căn phòng tập thể của Bình ở Đại học Sư phạm Hà Nội 2, thì Bình bảo: “Tôi với ông dạo quanh thị trấn đi?”.
Hồi ấy, chỉ cần ra khỏi khu vực của ngôi trường này là khung cảnh vắng ngắt, ao chuôm đầm lầy ngổn ngang. Chúng tôi lang thang trong đêm vắng. Chỉ có tiếng côn trùng, ếch nhái hân hoan chào đón những bước chân lãng du...
Thỉnh thoảng, tôi lại phóng xe lên Xuân Hòa với anh, những hôm anh có giờ dạy ở trường. Quang cảnh tịch mịch của thị trấn nghèo không xa lạ với chúng tôi. Nhưng lần nào chúng tôi cũng đều tìm thấy thêm một điều gì đó thi vị, thân thương đối với hai kẻ cô đơn, hạnh phúc gia đình trắc trở… Đi mãi lên phía hồ Đại Lải, một cơn giông bất chợt ào xuống, chúng tôi chạy vội trú chân trong một quán lá sơ sài ven đường. Hai đứa rét run, im lặng nhìn mưa đêm, âm thầm theo đuổi những nỗi niềm run rẩy mơ hồ của cõi đời phù du...
Hơn tiếng sau, mưa ngớt, chúng tôi lóp ngóp trở về phòng tập thể của Bình. Quá nửa đêm, khi tôi đang gật gà ngủ ngồi bên một cuốn sách, thì Trần Hòa Bình lay tôi dậy. Anh đã đặt sẵn chai rượu trắng nút lá trên sàn đá hoa. “Ngủ làm gì ông, phí của giời!”. Anh với tay lên bàn cầm một tờ giấy có những dòng viết vội. “Làm tí rượu nhạt cho tỉnh, rồi tôi đọc ông nghe. Tôi vừa viết xong đấy”.
Bình đã đọc cho tôi nghe bài thơ đó, bằng cái giọng sang sảng của một giảng viên văn khoa và đượm nghẹn ngào của một thi sĩ đa cảm mà sự mộng mị đắm đuối đầy những linh cảm bất trắc được khung cảnh vắng lặng nhoè mưa của thị trấn buồn phụ hoạ thêm...
Tôi định hỏi ngay: “Vì sao ông lại đề tặng tôi, chẳng phải là ông viết cho em nào sẽ về nhà chồng?”. Nhưng tôi đã không hỏi, và không bao giờ hỏi nữa. Bởi ngay sau đó, tôi chợt đặt mình trong tâm trạng của Bình. Nếu tôi có làm được một dòng thơ nào trong đêm ấy, dù là có nghĩ về ai hay làm cho một đối tượng nào đó, tôi cũng sẽ chỉ đề tặng Trần Hoà Bình mà thôi. Độc thoại trong đêm mưa và đối thoại trong im lặng đã là nguyên cớ để bài thơ ra đời. Cô em nào đấy ngày mai, hoặc ngày kia đi lấy chồng, đâu có quan trọng! Điều chính yếu là từ rất lâu rồi, Trần Hoà Bình đã để tuột cơ hội tìm một tình yêu và hạnh phúc đích thực… Nỗi cô đơn và cảm giác bất lực xót xa trước những gì tốt đẹp ta hằng khao khát cứ rời xa ta từng ngày từng giờ đã là một nguồn cảm hứng thơ ca của nhiều thời đại; và thật không may (hay là may mắn?) Trần Hoà Bình đã bị chúng bất chợt “tóm” mất hồn vía trong một đêm mưa thật buồn!
Anh thức qua đêm nhìn mưa
Anh thức qua năm tháng nhìn em
Anh thức qua cuộc đời nhìn tình yêu
Cái cách mà tác giả “thức” qua đêm nhìn mưa để rồi liên tưởng tới những năm tháng dài, tới cả cuộc đời “thức” để nhìn em, để nhìn tình yêu quả là đậm chất... Trần Hoà Bình: thông minh, biến hóa một cách tài hoa, nhưng nhờ cảm xúc mạnh mà ấn tượng về “tiểu xảo” đã bị xóa nhòa trong thụ cảm của người đọc. Thức qua cả cuộc đời để nhìn tình yêu, tìm tình yêu, có cái gì đó thật xa vời, vô vọng, song vẫn cứ phải làm thế, như một thứ định mệnh. Có điều, nỗi buồn rưng rưng bởi tình yêu chưa thành, chưa tìm thấy, ở đây vô tình hòa nhập với khát vọng về sự hoàn thiện nên nó kịp mang một giá trị về thẩm mĩ và nhân cách.
Cả cái triết lí bất đắc dĩ này nữa:
Mọi sự đều không đúng lúc
Đã quá muộn để nói lời yêu đương
Lại quá sớm khi nói lời giã biệt…
Sự thông minh đã không biến chúng thành triết lí vặt, “khổ lắm biết rồi”, bởi có những vần thơ phập phồng nhớ thương tiếc nuối làm nền trải khắp bài để chúng trở thành phát hiện bất ngờ mới mẻ về nhân tình thế thái - điều mà chúng ta vẫn gặp phải song ít khi ngẫm về chúng như một chiêm nghiệm thấm thía. Không phải chỉ riêng trong tình yêu, mà còn cho mọi lĩnh vực của quan hệ xã hội mà ở đây tình yêu chỉ là một cái cớ trực tiếp, cụ thể, như giọt nước làm tràn cốc nước...
Ông thầy dạy văn bậc đại học giàu hồn thơ Trần Hoà Bình thời đó dường như vẫn chưa cắt được hết cái “đuôi” của một anh giáo làng quê mà ngày xưa từng được hình tượng hóa trong “thầy đồ Cóc” dân gian, bởi lẽ thi hứng và thi liệu trong bài thơ khá “siêu thực” này lại mang đậm âm hưởng ca dao Bắc Bộ ngàn đời:
Bong bóng nước dưới chân dập dờn nghìn hoa trắng…
Mai em về nhà chồng
Mưa theo em ròng ròng thương nhớ
Mai em về nhà chồng
Nước mắt gửi vào mưa âm thầm khung cửa…
Xứ đồi đêm ấy đã gợi cho Trần Hoà Bình bao suy tưởng về xứ Đoài nghèo khó thân thương của anh, nơi anh từng chứng kiến “những cơn mưa ướt mái đầu con gái” và thẫn thờ trước “dấu chân em/ in mòn thời thiếu nữ”...
Gần cuối bài, Trần Hoà Bình nhắc lại câu thơ đầu Cớ sao mắt em buồn như đêm mưa xứ đồi, như chưa hết bàng hoàng về cái cảnh ngộ “bỗng dưng” mà nhờ nó anh chợt tìm ra nỗi khao khát đồng cảm trong nhiều năm ròng (Cớ sao cơn mưa xứ đồi lại đến cùng anh). Nhưng xót xa thay, nỗi khao khát đồng cảm đó “chỉ mình anh nhận thấy”...
Tuy trĩu buồn bởi kí ức, nhưng Trần Hoà Bình đã gắng bình thản để “đưa tiễn một thời con gái” và chia tay với một “thời xa vắng” của mình:
Sớm mai ra là góc bể chân trời
Chúng mình xa nhau mãi mãi
Đưa tiễn một thời con gái
Mưa bây giờ lùa ướt tóc anh...
Có lẽ đây là một trong những bài thơ tập trung nhiều nhất tâm lực, cảm nghĩ, nước mắt của Trần Hoà Bình; và anh viết như không thèm đếm xỉa đến kĩ thuật thơ dù nó thường trực trong một người viết rất có ý thức về sự chuyên nghiệp! Đêm mưa Xuân Hòa ấy thức dậy trong anh bao đêm mưa và chiều mưa của một tuổi trẻ từ “xứ đồi” ra thành phố, nghèo túng, long đong, phải chật vật tìm hướng đi cho khát vọng đời mình, tìm cách giải tỏa bao cơn “tức nghẹn” của sự nghiệp văn chương, khi “phố xá sau lưng, bạn bè trăm ngả” và hạnh phúc tưởng đã nắm gọn trong tay mà hóa ra mịt mù sương khói...
Giả sử Trần Hoà Bình có một cô người yêu nào sắp lấy chồng ngày đó thì chắc cũng không da diết, buồn thương khắc khoải đến thế! Mà thực ra, không ít cô gái - trong đó có học trò - thầm đeo đuổi anh chàng tài hoa đeo kính cận dày cộp có khả năng làm tan hoang rơi rụng trái tim người bởi giọng nói tự tin thủ thỉ, và có thể cũng được anh đền đáp ít nhiều về tình cảm, rồi họ chẳng liên tiếp báo tin là sẽ đi lấy chồng đấy thôi! Nói cho công bằng, cô em mai về nhà chồng trong bài thơ là hình bóng của tất cả những cô gái yêu anh, được anh trân trọng, nhưng anh và họ lại không có điều kiện để đến được với nhau lâu dài...
Trần Hoà Bình ít có khả năng dung hòa được giữa thực tế trần trụi và ước vọng cao vời, anh tìm an ủi trong học trò, bè bạn. Không có bất kì khả năng “đập phá” nào, anh tìm sự giải tỏa trong thơ, nhạc, tranh vẽ... Và anh đã chọn một đêm mưa Xuân Hòa, đúng hơn là đêm mưa đó đã chọn anh, khi đồng cảm cùng một thằng bạn cũng “ngơ ngẩn” về đời sống như mình, để lưu lại trong vườn thơ một đóa hoa không màu mà chứa đủ sắc màu như giọt mưa giữa bầu trời của tâm hồn thi sĩ...
1. Viết nhân 10 năm ngày mất của nhà thơ Trần Hòa Bình (16/8/2008 - 16/8/2018).

Bài văn trình bày suy nghĩ về câu nói của Peter Buffett: Không quan trọng ngôi nhà của chúng tôi lớn như thế nào, điều quan trọng là có tình yêu trong đó. có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Đã khi nào bạn nhìn thấy những toà lâu đài nguy nga, tráng lệ nhưng lại hoang lạnh, thiếu vắng hơi ấm tình yêu? Và cũng đã khi nào bạn nhìn thấy những ngôi nhà xiêu vẹo, đổ nát nhưng bên trong lại ngập tràn tiếng nói cười hạnh phúc? Hẳn những cảnh tượng ấy sẽ khiến chúng ta nhớ đến câu nói của Peter Buffett: Không quan trọng ngôi nhà của chúng tôi lớn như thế nào, điều quan trọng là có tình yêu trong đó.
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn ý nghĩa câu nói:
+ Câu nói gồm hai vế:
• Vế thứ nhất đề cập đến giá trị vật chất (ngôi nhà) và gắn liền giá trị ấy với hình thức bề ngoài (sự to lớn), song với Peter Buffett, sự to lớn, giá trị vật chất của ngôi nhà lại không quan trọng.
• Vế thứ hai đề cập đến giá trị tinh thần (tình yêu) và gắn liền giá trị này với mệnh đề quan trọng.
+ Câu nói khẳng định, nhấn mạnh, đề cao sự hiện diện của tình yêu trong gia đình.
- Bình luận ý nghĩa câu nói:
+ Khẳng định câu nói hoàn toàn chính xác. Bởi lẽ:
• Một ngôi nhà to đẹp chỉ có thể mang lại những tiện ích, tiện lợi trong đời sống vật chất của con người, nó chỉ giúp cho con người có được cuộc sống sung sướng, nhàn nhã về thể chất.
• Nhưng một ngôi nhà ăm ắp tình yêu sẽ mang lại cho con người đời sống tinh thần phong phú, giàu có. Tình yêu thương của những người thân trong gia đình có sức mạnh lớn lao:
o Tình yêu trong gia đình là tình cảm giúp mỗi người cảm nhận trọn vẹn ý nghĩa của sự sống; gắn kết, kết nối mọi người trong gia đình lại với nhau; nâng đỡ mỗi người vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
o Tình yêu trong mỗi ngôi nhà góp phần làm nên ngôi nhà hạnh phúc, mỗi ngôi nhà hạnh phúc là một tế bào hạnh phúc của xã hội.
+ Để mỗi ngôi nhà ngập tràn tình yêu:
• Các thành viên trong gia đình phải nhận thức đúng đắn, sâu sắc về vai trò của bản thân trong việc vun đắp hạnh phúc gia đình.
• Nhận thức về ý nghĩa của tình yêu trong gia đình cần được hiện thực hoá bằng hành động cụ thể, từ những việc nhỏ bé như quan tâm đến nhau, tôn trọng quyền riêng tư của mỗi người, chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống, cùng nhau làm việc nhà,...
+ Mở rộng:
Thực tế, lí tưởng nhất là một ngôi nhà vừa to lớn, tiện nghi, vừa ăm ắp tiếng cười hạnh phúc. Để làm được điều đó, con người ta nên nỗ lực hết mình và biết cân bằng các giá trị (vật chất - tinh thần).
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động
- Tình yêu luôn mang một sức mạnh lớn lao, tình yêu dưới một mái nhà luôn là nguồn động lực mạnh mẽ đối với mỗi con người.
- Không ngừng vun đắp cho tình yêu trong gia đình từ những việc nhỏ bé nhất.