I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc bài thơ:
                HOA CỎ MAY
                (Xuân Quỳnh)
Cát vắng, sông đầy cây ngẩn ngơ
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa
Tên mình ai gọi sau vòm lá
Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ
Thơ viết đôi dòng theo gió xa

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm dày
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?
(Theo Xuân Quỳnh thơ và đời, NXB Văn hoá, 1993)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706508]: Bài thơ viết về đề tài nào?
Bài thơ viết về đề tài tình yêu.
Câu 2 [706509]: Tìm các hình ảnh gợi tả bối cảnh trong khổ thơ thứ nhất của bài thơ.
Các hình ảnh gợi tả bối cảnh trong khổ thơ thứ nhất của bài thơ:
- Không gian: cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ, sau vòm lá, lối cũ.
- Thời gian: chuyển mùa từ hạ sang thu (chuyển sang mùa, nay đã thu).
Câu 3 [706510]: Phân tích tác dụng của phép so sánh được sử dụng trong hai dòng thơ sau:
Mây trắng bay đi cùng với gió
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ
Mây trắng bay đi cùng với gió
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ

- Phép so sánh được sử dụng trong hai dòng thơ: Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.
- Tác dụng:
+ Làm cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu sức gợi hình, gợi cảm.
+ Gợi cảm nhận về trạng thái tâm hồn thanh sạch, trong trẻo, nguyên khiết trong nhân vật trữ tình.
Câu 4 [706511]: Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Chỉ ra giọng điệu chủ đạo trong hai dòng thơ trên.
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Giọng điệu chủ đạo trong hai dòng thơ trên: âu lo, thấp thỏm, hoài nghi về sự đổi thay trong tình yêu.
Câu 5 [706512]: Cảm nhận của anh/ chị về hình tượng hoa cỏ may trong bài thơ (trình bày khoảng 5 - 7 dòng).
(- Hoa cỏ may thân yếu lá mềm nhưng hoa sắc nhọn, thẳng băng, tua tủa đính trên cành. Thực chất hoa ấy là hạt cỏ may. Hạt khô chín, biến thành hình chiếc kim khâu nhỏ xíu có cái đuôi trăng trắng nên mới nhìn cứ tưởng là hoa. Hạt nhờ người, nhờ vật mang đi, rớt xuống đâu gặp môi trường thuận lợi sẽ mọc mầm lên cây, tiếp tục nhân giống cỏ may ra đến đó. Bởi vậy, cỏ may gần như có mặt ở khắp các triền đê, đồng cỏ chốn làng quê.)
- Trong bài thơ, hoa cỏ may trước hết là loài hoa đồng nội giản dị, mộc mạc; sau đó, loài hao này còn là hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng biểu trưng cho tình yêu của người con gái, cũng mộc mạc, chân thành nhưng thuỷ chung, sâu sắc, bền chặt.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706513]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về tâm trạng của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối bài thơ ở phần Đọc hiểu.
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) tâm trạng của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối bài thơ Hoa cỏ may (Xuân Quỳnh) có thể được triển khai theo hướng:
- Xuân Quỳnh: một trong những cây bút xuất sắc của thơ ca Việt Nam hiện đại, trưởng thành từ phong trào Thơ trẻ chống Mỹ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường. Ở một số bài thơ về tình yêu của Xuân Quỳnh, người ta còn thấy phảng phất nỗi âu lo, thấp thỏm trong trái tim người phụ nữ luôn khao khát tình yêu:
- Hoa cỏ may là thi phẩm xinh xắn về tình yêu, nhẹ nhàng, trong trẻo nhưng cũng níu trĩu tâm hồn người đọc bởi những dòng thơ đầy tâm trạng:
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

+ Phép so sánh mang đến cảm nhận thú vị về lời yêu. Người xưa nói Lời nói gió bay, còn Xuân Quỳnh ví lời yêu như màu khói. Khói là thực thể phù du, chóng tan, hư ảo. Khói thường màu trắng, màu khói là màu trắng nên càng gia tăng tính chất hư ảo. Phép so sánh kết hợp với từ láy mỏng mảnh (không phải “mong manh”) càng tô đậm cái mỏng nhẹ, hư hao của lời yêu. Lời yêu ấy, bởi thế, ngay khi vừa được thốt ra từ khuôn miệng một con người, lập tức nó đã thuộc về phạm trù không bền vững, dễ tan loãng, biến mất. Phép so sánh biến câu thơ thành nhận thức đầy lí trí, rất tỉnh táo của nhân vật trữ tình - người con gái.
+ Câu hỏi tu từ Ai biết lòng anh có đổi thay? bộc lộ nỗi băn khoăn, hoài nghi, ngờ vực về sự thuỷ chung, trọn vẹn với tình yêu của chàng trai. Điều gì khiến cô gái phải cất lên câu hỏi như vậy? Là bởi chàng trai không đáng tin? Hay tình yêu không đáng tin? Hay là do chính cô gái, vì yêu quá sâu sắc nên âu lo, thấp thỏm, sợ một mai tình yêu vuột mất khỏi tầm tay? Giả thuyết sau cùng này có lẽ hợp lí hơn, bởi trong nhiều thi phẩm khác, nỗi âu lo ấy của Xuân Quỳnh cũng thấp thoáng ẩn hiện:
- Vừa thoáng tiếng còi tàu
Lòng đã Nam đã Bắc

(Sân ga chiều em đi)
- Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn
Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi

(Nói cùng anh)
- Đốt lòng em câu hỏi:
“Yêu em nhiều không anh?”

(Mùa hoa roi)
- Em lo âu trước xa tắp đường mình
Trái tim đập những điều không thể nói

(Tự hát)
- Hai dòng thơ kết lại bài thơ Hoa cỏ may bộc lộ đậm nét nỗi âu lo, thấp thỏm trong trái tim yêu của người con gái khi nghĩ đến sự thay đổi của tình yêu.
Câu 7 [706514]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói sau đây:
Ba chiếc chìa khoá dẫn tới cuộc sống mãn nguyện: quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác. (William Arthur Ward)
Bài văn trình bày suy nghĩ về câu nói của William Arthur Ward: Ba chiếc chìa khoá dẫn tới cuộc sống mãn nguyện: quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác. có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Thế giới hàng tỉ người, mỗi người sẽ có nhân sinh quan khác nhau. Có người tôn thờ các giá trị vật chất, coi đó là mục tiêu lớn lao trong cuộc đời mình nhưng cũng có những người lại đề cao đời sống tinh thần, trạng thái viên mãn trong tâm tưởng. Với William Arthur Ward, cuộc sống chỉ thực sự mãn nguyện khi chúng ta nắm trong tay ba chiếc chìa khoá: quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác.
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn câu nói:
+ Quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác: thực chất là biểu hiện thuộc về thái độ và cách ứng xử, hành động của những người có lối sống vị tha (vì người khác). Lối sống này trái ngược hoàn toàn với lối sống vị kỉ (vì bản thân mình).
+ Vị tha là chìa khoá dẫn tới cuộc sống mãn nguyện. Từ chìa khoá có thể được hiểu là yếu tố mấu chốt, cốt lõi trong khi đó từ mãn nguyện gợi đến trạng thái thoả mãn, hài lòng, hạnh phúc tột đỉnh. Theo đó, lòng vị tha mang lại trạng thái thoả mãn, hạnh phúc cho con người.
 Câu nói là một sự khẳng định ý nghĩa, giá trị, tầm quan trọng của lối sống vị tha đối với sự viên mãn trong trạng thái tinh thần của con người.
- Bình luận ý nghĩa của câu nói:
+ Câu nói hoàn toàn đúng đắn. Bởi lẽ:
• Khi có thể quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác chứng tỏ ta phải có sẵn, có dư thứ gì đó để cho đi (tiền bạc, tình yêu thương, sự hào hiệp,...) hoặc chí ít bản thân ta không màng đến sự thiếu hụt, điều thiệt thòi của bản thân khi trao đi. Điều này sẽ tạo nên trạng thái phấn chấn, hạnh phúc trong chúng ta, khiến chúng ta cảm thấy hài lòng, thoả mãn với những gì mình đang có trong cuộc sống.
Quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác là cách chúng ta có thể kết nối bản thân với những người xung quanh bằng sợi dây của tình cảm yêu thương. Đây là cách thức kết nối bền chặt nhất, đồng thời tạo nên ngọn nguồn sức mạnh giúp con người vượt qua mọi trở lực trong cuộc sống.
• Khi quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác, hẳn nhiên không chỉ ta vui sướng, hạnh phúc mà người được đón nhận tình cảm của ta cũng sẽ vui sướng, hạnh phúc. Như vậy, niềm vui, sự phấn chấn trong ta sẽ được nhân lên gấp đôi, thậm chí gấp bội phần.
+ Để có được những chiếc chìa khoá của lòng yêu thương, vị tha trong tay, chúng ta hãy:
• Chủ động quan tâm, hành động, sẻ chia với mọi người;
• Sống vị tha một cách vô tư, không mưu cầu vị kỉ (Quan tâm tới người khác, dám làm vì người khác, chia sẻ cùng người khác cần được thực hiện một cách vô tư, tránh làm những điều đó chỉ để thoả mãn trạng thái tinh thần của bản thân hay để đánh bóng tên tuổi hoặc mưu lợi cá nhân,...).
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động
- Nhân ái, bao dung, vị tha là phẩm cách tốt đẹp của con người muôn đời.
- Tấm lòng nhân ái, bao dung, vị tha không chỉ cần được quán triệt trong nhận thức, thái độ mà còn cần được thể hiện qua việc làm, hành động cụ thể.