I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
              BAN MAI ĐÓN ĐỢI
            (Nguyễn Trọng Hoàn)
Em đã đến cùng ban mai thổn thức
không gian lạ lùng không gian rất quen
Em đã đến cùng bàng hoàng sự thật
thời gian lạ lùng thời gian ngấm men

Em đã đến bằng vô hồi chuông thốt
bằng vô hồi ríu rít thoảng lặng im
Gió cũng tắt. Mưa nắng nào cũng tắt
vội vã vô chừng. Tan chảy những nhịp tim

Vu vơ quá. Gụi gần, mê hoặc quá
ban mai ngưng hương mơ, ban mai thắm sương chiều
Mỗi thầm hẹn một ban mai đón đợi
thắp một nghìn tưởng tượng phía đìu hiu.
Hà Nội, ngày Tiểu thử 1999
(Theo Sông Hương Thơ (1983 - 2003) tuyển chọn, NXB Văn hoá Thông tin, 2003)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706550]: Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
Phương thức biểu đạt chính của bài thơ: biểu cảm.
Câu 2 [706551]: Theo bài thơ, em đã đến cùng những gì?
Theo bài thơ, em đã đến cùng: ban mai thổn thức, bàng hoàng sự thật.
Câu 3 [706552]: Gió cũng tắt. Mưa nắng nào cũng tắt
vội vã vô chừng. Tan chảy những nhịp tim

Những dòng thơ trên khiến anh/ chị hiểu gì về ý nghĩa sự xuất hiện của “em” đối với nhân vật trữ tình?
Gió cũng tắt. Mưa nắng nào cũng tắt
vội vã vô chừng. Tan chảy những nhịp tim

Sự xuất hiện của “em” trở thành động lực tinh thần vô cùng mạnh mẽ đối với nhân vật trữ tình - “anh”, khiến mọi khó khăn, trắc trở (ẩn dụ gió, mưa, nắng) trong đời trở nên vô nghĩa lí; làm trái tim “anh” thổn thức nhịp đập yêu đương (vội vã vô chừng. Tan chảy những nhịp tim).
Câu 4 [706553]: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ được sử dụng trong dòng thơ: ban mai ngưng hương mơ, ban mai thắm sương chiều.
Tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ được sử dụng trong dòng thơ ban mai ngưng hương mơ, ban mai thắm sương chiều:
- Làm cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu sức gợi hình, gợi cảm.
- Ban mai là khoảnh khắc đầu tiên của ngày, trong trẻo, thanh tân, tinh khôi, nguyên khiết.
+ Ban mai ngưng hương mơ là hình ảnh gợi khoảnh khắc sớm mai ngưng đọng vẻ đẹp mơ màng, thơ mộng, lãng mạn.
+ Ban mai thắm sương chiều là một kết hợp hình ảnh lạ, vì ban mai là khoảnh khắc đầu tiên của ngày nhưng sương chiều mang đến cảm nhận về khoảnh khắc cuối ngày. Ban mai thắm sương chiều, với từ thắm gợi cảm nhận về mức độ đẫm đượm, phải chăng biểu đạt cho khát khao gắn bó trọn vẹn trong nhân vật trữ tình “anh”?
⟶ Sự xuất hiện của “em” như một ban mai trong trẻo mang đến cho “anh” những xúc cảm tươi trong, thơ mộng và khao khát gắn bó trọn vẹn. Đặt bài thơ trong bối cảnh ra đời (ngày Tiểu thử, ngày nắng nóng oi bức) có thể hình dung rõ hơn về sự xuất hiện của “em”.
Câu 5 [706554]: Cảm nhận của anh/ chị về cảm xúc của nhân vật trữ tình trong hai dòng thơ sau:
Mỗi thầm hẹn một ban mai đón đợi
thắp một nghìn tưởng tượng phía đìu hiu.
Mỗi thầm hẹn một ban mai đón đợi
thắp một nghìn tưởng tượng phía đìu hiu.

- Hai dòng thơ thể hiện cảm nhận của nhân vật trữ tình về ý nghĩa của mỗi lần mong chờ, hẹn ước, gặp gỡ “em”: “Em” như ban mai tinh khôi, nguyên khiết và mỗi lần được gặp “em”, bên “em” là ngàn lần hạnh phúc nơi “anh”. Cuộc sống của “anh” sẽ thật buồn tẻ, vắng lặng (đìu hiu) nếu không có “em”.
- Lời thơ kín đáo bộc lộ nỗi khát khao gặp gỡ, yêu đương và nhận thức về sự xuất hiện của “em” đối với đời sống tinh thần trong nhân vật trữ tình - “anh”.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706555]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ), phân tích sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình trong trích đoạn tản văn sau:
“Trong nhiều tín ngưỡng và văn hoá, cây được coi là linh thiêng và được trân trọng tôn thờ (tục thờ cây). Nhưng thật lạ lùng, hiện nay, ở xứ ta và trên thế giới, đó đây, cũng chính con người (lực lượng lâm tặc) vẫn xuống tay tàn sát những cánh rừng, triệt hạ cây xanh. Cây xanh vẫn chảy máu bởi lòng tham, sự thiếu hiểu biết, sự vô ý thức của một số người.
Trong một lần dạo chơi ở công viên, tôi tình cờ nhìn thấy trên lưng chừng thân cây của mấy cây chò, cây phượng vĩ... treo những tấm biển gợi nhiều suy ngẫm: “Mỗi ngày, tôi cung cấp đủ ô- xy cho 4 người. Hãy để tôi được sống và xanh vì chính các bạn!” và “Mỗi năm, 15 tỉ anh em của tôi bị chặt hạ. Hãy giúp chúng tôi!”... Đó là lời của cây, lời của người bạn thiên nhiên thân thiện quanh ta, đồng thời là một thông điệp, một lời nhắn nhủ xót xa gửi tới con người. Lời của cây, lời tâm tình và cầu cứu, đọc lên mà thấy nhói lòng.”
(Trích Phận cây - Lê Hữu Tỉnh, theo baovannghe.vn)
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình trong trích đoạn rút từ tản văn Phận cây (Lê Hữu Tỉnh) có thể được triển khai theo hướng:
Phận cây (Lê Hữu Tỉnh) là tản văn ghi lại những cảm nhận, suy tư, chiêm nghiệm của tác giả về cây cối. Đoạn trích từ tản văn có sự kết hợp hài hoà giữa tự sự và trữ tình:
- Tự sự: thể hiện qua các sự việc được tác giả kể lại (lâm tặc triệt hạ cây xanh; những tấm biển treo trên các cây xanh trong công viên như lời kêu cứu thống thiết của cây cối gửi tới con người)
- Trữ tình:
+ Thái độ ngạc nhiên (lạ lùng), bất bình, phẫn nộ trước lòng tham, sự thiếu hiểu biết, sự vô ý thức của một số người (lực lượng lâm tặc) khi đang tâm tàn sát cánh rừng, triệt hạ cây xanh.
+ Nỗi xót xa trước hiện thực cây xanh bị triệt hạ, nỗi đau khi nghe những lời kêu cứu của cây xanh (đọc lên mà thấy nhói lòng).
- Tự sự và trữ tình không tách rời nhau mà quyện hoà, làm nên sức hấp dẫn cho đoạn trích:
+ Tự sự trước hết giúp nhà văn nêu được vấn đề xã hội khiến bản thân trăn trở, suy tư (đây là đặc trưng nổi bật của thể loại tản văn); tạo nên sự việc, sự kiện tiêu biểu để người viết có điểm tựa bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình.
+ Trữ tình giúp người viết bộc lộ cảm xúc, suy tư, ngẫm ngợi đối với sự việc đang diễn ra gắn liền với đối tượng (cây xanh).
+ Sự đan xen, hoà quyện giữa tự sự và trữ tình trong đoạn trích phản ánh đúng đặc trưng của thể loại tản văn.
Câu 7 [706556]: (4,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý nghĩa của tình yêu tuổi trẻ.
Bài văn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của tình yêu tuổi trẻ có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Thi sĩ Xuân Diệu từng viết: Yêu là chết ở trong lòng một ít nhưng một lúc nào khác, chính ông lại cũng viết Làm sao sống được mà không yêu/ Không nhớ không thương một kẻ nào. Những mâu thuẫn trong xúc cảm, tâm tư của “ông hoàng thơ tình” có khi nào khiến bạn băn khoăn lo lắng, rụt rè, e sợ trước tình yêu? Đừng sợ, với tất cả những ý nghĩa tuyệt đẹp của nó, tình yêu tuổi trẻ là điều tuyệt vời nhất trong cuộc đời của mỗi chúng ta.
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn:
+ “Tình yêu”: theo nghĩa rộng, là tình cảm nồng nhiệt làm cho gắn bó mật thiết và có trách nhiệm với người, với vật; theo nghĩa hẹp hơn, tình yêu là tình cảm yêu đương giữa nam và nữ.
+ Tình yêu tuổi trẻ thường được hiểu là tình cảm yêu đương giữa lứa đôi trai gái trẻ tuổi. Đây là tình cảm tự nhiên, đặc trưng của lứa tuổi này.
- Bàn luận về ý nghĩa của tình yêu tuổi trẻ:
+ Đối với mỗi trái tim yêu:
• Tình yêu làm cho mỗi người cảm nhận rõ hơn ý nghĩa sự tồn tại của mình, nhận diện rõ mình là một nửa gắn liền với nửa còn lại mà thiếu đi bất cứ nửa nào thì nửa kia sẽ không trọn vẹn.
• Tình yêu làm cho tuổi trẻ nhận thức sâu sắc vẻ đẹp của sự sống, từ đó, họ thấy trân quý sự sống hơn, thấy gắn bó hơn với cuộc đời.
• Tình yêu luôn mang đến cho con người cảm giác phấn chấn, vui vẻ và xúc cảm yêu đời. Bởi thế khi yêu, trong những người trẻ thường có nhiều sắc thái tình cảm, cảm xúc tích cực, họ dễ bao dung, vị tha hơn với người khác.
• Tình yêu tuổi trẻ là động lực mạnh mẽ để mỗi người trẻ tiếp tục vươn lên, hoàn thiện bản thân. Động lực ấy có khi là sự khẳng định bản thân trong mắt người mình yêu, có khi là để cùng người yêu xây dựng một tương lai tươi sáng cho hai người. Mạnh mẽ hơn, động lực ấy còn có mang đến sức mạnh diệu kì, nâng đỡ con người vượt lên trên mọi trở lực trong cuộc đời (Chẳng hạn: trở lực của khoảng cách không gian, thời gian, rào cản gia đình, sự chênh lệch địa vị xã hội, trở lực từ điều kiện sống...), thậm chí có thể dâng hiến, hi sinh vì người mình yêu.
• Tình yêu cũng sẽ giúp mỗi người trẻ nhận diện rõ hơn về bản thân, nhìn rõ điểm mạnh, điểm yếu của mình, từ đó hoàn thiện phần thiếu khuyết trong mình.
+ Đối với cuộc đời:
• Tình yêu làm cho sự sống, cuộc đời này trở nên đẹp đẽ hơn (câu chuyện tình yêu giữa hai người luôn là bài ca thi vị làm cho cuộc sống này trở nên tươi đẹp);
• Tình yêu góp phần duy trì sự sống cho nhân loại (hầu hết những đứa trẻ được chào đời để tiếp nối sự sống trên trái đất đều là kết quả của tình yêu).
- Mở rộng:
+ Tình yêu là tình cảm tuyệt vời của tuổi trẻ nên hãy giữ gìn để nó luôn đẹp đẽ, trong sáng.
+ Tình yêu tuyệt vời nhưng không nên mù quáng trong tình yêu. Lí trí tỉnh táo cần thiết để tình yêu giữ trọn được vẻ đẹp của nó.
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động

- Tình yêu làm cho tuổi trẻ của chúng ta thêm tươi đẹp.
- Hãy yêu khi ta còn trẻ.