I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
“Từ bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng, phóng tầm mắt nhìn ra biển rộng trời cao. Một khung cảnh đẹp đẽ, hiền hòa, trời xanh, rừng xanh, biển xanh...
Nhớ lại khung cảnh nơi đây giữa thế kỉ 19, những tiếng súng, tiếng pháo từ các tàu chiến của quân đội Pháp vang lên, bắt đầu đổ bộ xâm lược vào Việt Nam, mở đầu cho nhiều thời đoạn liên tiếp nối nhau với bạt ngàn đạn nổ, bom rơi, máu chảy. Pháp vào, rồi sau đó Mỹ can thiệp và xâm lược miền Nam Việt Nam, cũng là từ các đoàn tàu chiến nã pháo vào Sơn Trà. Dằng dặc bao nhiêu thời gian đã trôi qua, mãi sau này mới yên bình trở lại...
Sơn Trà bây giờ đã thành một địa điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng cả thế giới. Một quần thể khách sạn và khu resort cực kì cao cấp nương theo cây lá và sinh thái để mọc lên. Khách du lịch đến đây, vừa thư thái hưởng thụ những tiện ích phục vụ xa hoa, lại có thể thả lỏng lòng mình mà nghe gió hát, chim reo, ngắm voọc nâu, voọc trắng chuyền cành thân thiện... Nhiều tỉ phú thế giới đã đến đây nghỉ lại. Có những đám cưới vương giả của con cái những nhà giàu siêu sang trên thế giới đã diễn ra ở đây... Sơn Trà cũng là một địa điểm cho nhiều cuộc gặp gỡ lãnh đạo cấp cao của các quốc gia trên toàn cầu và đã mấy lần được chọn để tổ chức Hội nghị thượng đỉnh APEC. Bây giờ thì cả những nghĩa tình xưa cùng với cả những thù nghịch xưa, đã trở nên là bạn bè, là đối tác tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, cùng hẹn đến Sơn Trà, để cùng bàn cách làm ăn, cùng phát triển và thịnh vượng.
Đặt vào giữa dòng chảy lịch sử bao nhiêu đời nay sẽ thấy sự thay đổi này có ý nghĩa to lớn biết chừng nào. Cũng nhớ, còn cách đây chưa lâu lắm, nhiều năm sau năm 1975, Việt Nam được nói tới trên nhiều diễn đàn thế giới, là nói về một cuộc chiến tranh dai dẳng của lịch sử thế giới hiện đại. Nhà ngoại giao kì cựu Lê Mai, một trong những kiến trúc sư của quá trình bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, đã phải đưa ra thông điệp với quốc tế: “Các bạn nên nhớ, Việt Nam là một đất nước chứ không phải là một cuộc chiến tranh!”. Từ năm 1995, Việt Nam bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Mỹ, gia nhập ASEAN và bắt đầu tiến những bước dài trên con đường hội nhập với thế giới, tham gia vào các tổ chức quốc tế, chủ động và tự tin chia sẻ trí tuệ và nguồn lực cùng các chủ thể lớn để giải quyết các công việc của toàn cầu. Thật hạnh phúc biết bao, bây giờ chúng ta nhìn ra biển rộng trời cao là để chào đón bạn bè. Trông ra ngoài biển, ngắm nhìn từ trời cao xuống, bây giờ cũng là để nhìn vào những thay đổi, phát triển mạnh mẽ và đẹp đẽ của quốc gia.
Đất nước đã bao nhiêu năm rồi, trông ra biển, nhìn lên trời là để cảnh giác với kẻ thù đang sắp đến, là để đoán định cơn bão nào sắp cuộn lên? Cái tên gọi thành phố biển Hải Phòng của nước ta là cách gọi ngắn gọn lại từ cụm từ “Hải Tần phòng thủ” hay bắt nguồn từ cái tên đồn Hải Phòng đặt trên cửa sông Cấm ở xứ Ninh Hải xưa, thì cũng đã lí giải với cả vùng Bắc Bộ trước đây, đấy là nơi ta phải phòng thủ, phải để mắt mà canh gác. Bao nhiêu cọc gỗ đã được đẽo nhọn chờ thuyền giặc đến ở bến phà Rừng, ở sông Bạch Đằng, sông Quan Lạn ngoài Quảng Yên, Cẩm Phả... Cha ông ta đã lập bao nhiêu những trạm đồn trú trên biển, mỗi khi giặc giã lăm le tới, lại đốt khói đen bốc cao lên để thông báo cho đất liền. Rồi miên man những hải đoàn trên hải trình mờ mịt ngoài biển Đông hướng đến Bạch Long Vỹ, Cồn Cỏ, Phú Quý, Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu... Xa hơn nữa, là Hoàng Sa, Trường Sa. Những chuyến đi đánh đổi bằng bao nhiêu mạng sống của những trai trẻ vùi thây nơi đáy biển hay thành mồi cho cá dữ, để tạc nên mốc chủ quyền, chưa nghĩ nhiều đến việc bao giờ sẽ khai thác sản vật, mà mới chỉ là ước mong đắp bồi thêm nhiều ấm vững cho đất liền.”
“Từ bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng, phóng tầm mắt nhìn ra biển rộng trời cao. Một khung cảnh đẹp đẽ, hiền hòa, trời xanh, rừng xanh, biển xanh...
Nhớ lại khung cảnh nơi đây giữa thế kỉ 19, những tiếng súng, tiếng pháo từ các tàu chiến của quân đội Pháp vang lên, bắt đầu đổ bộ xâm lược vào Việt Nam, mở đầu cho nhiều thời đoạn liên tiếp nối nhau với bạt ngàn đạn nổ, bom rơi, máu chảy. Pháp vào, rồi sau đó Mỹ can thiệp và xâm lược miền Nam Việt Nam, cũng là từ các đoàn tàu chiến nã pháo vào Sơn Trà. Dằng dặc bao nhiêu thời gian đã trôi qua, mãi sau này mới yên bình trở lại...
Sơn Trà bây giờ đã thành một địa điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng cả thế giới. Một quần thể khách sạn và khu resort cực kì cao cấp nương theo cây lá và sinh thái để mọc lên. Khách du lịch đến đây, vừa thư thái hưởng thụ những tiện ích phục vụ xa hoa, lại có thể thả lỏng lòng mình mà nghe gió hát, chim reo, ngắm voọc nâu, voọc trắng chuyền cành thân thiện... Nhiều tỉ phú thế giới đã đến đây nghỉ lại. Có những đám cưới vương giả của con cái những nhà giàu siêu sang trên thế giới đã diễn ra ở đây... Sơn Trà cũng là một địa điểm cho nhiều cuộc gặp gỡ lãnh đạo cấp cao của các quốc gia trên toàn cầu và đã mấy lần được chọn để tổ chức Hội nghị thượng đỉnh APEC. Bây giờ thì cả những nghĩa tình xưa cùng với cả những thù nghịch xưa, đã trở nên là bạn bè, là đối tác tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, cùng hẹn đến Sơn Trà, để cùng bàn cách làm ăn, cùng phát triển và thịnh vượng.
Đặt vào giữa dòng chảy lịch sử bao nhiêu đời nay sẽ thấy sự thay đổi này có ý nghĩa to lớn biết chừng nào. Cũng nhớ, còn cách đây chưa lâu lắm, nhiều năm sau năm 1975, Việt Nam được nói tới trên nhiều diễn đàn thế giới, là nói về một cuộc chiến tranh dai dẳng của lịch sử thế giới hiện đại. Nhà ngoại giao kì cựu Lê Mai, một trong những kiến trúc sư của quá trình bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, đã phải đưa ra thông điệp với quốc tế: “Các bạn nên nhớ, Việt Nam là một đất nước chứ không phải là một cuộc chiến tranh!”. Từ năm 1995, Việt Nam bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Mỹ, gia nhập ASEAN và bắt đầu tiến những bước dài trên con đường hội nhập với thế giới, tham gia vào các tổ chức quốc tế, chủ động và tự tin chia sẻ trí tuệ và nguồn lực cùng các chủ thể lớn để giải quyết các công việc của toàn cầu. Thật hạnh phúc biết bao, bây giờ chúng ta nhìn ra biển rộng trời cao là để chào đón bạn bè. Trông ra ngoài biển, ngắm nhìn từ trời cao xuống, bây giờ cũng là để nhìn vào những thay đổi, phát triển mạnh mẽ và đẹp đẽ của quốc gia.
Đất nước đã bao nhiêu năm rồi, trông ra biển, nhìn lên trời là để cảnh giác với kẻ thù đang sắp đến, là để đoán định cơn bão nào sắp cuộn lên? Cái tên gọi thành phố biển Hải Phòng của nước ta là cách gọi ngắn gọn lại từ cụm từ “Hải Tần phòng thủ” hay bắt nguồn từ cái tên đồn Hải Phòng đặt trên cửa sông Cấm ở xứ Ninh Hải xưa, thì cũng đã lí giải với cả vùng Bắc Bộ trước đây, đấy là nơi ta phải phòng thủ, phải để mắt mà canh gác. Bao nhiêu cọc gỗ đã được đẽo nhọn chờ thuyền giặc đến ở bến phà Rừng, ở sông Bạch Đằng, sông Quan Lạn ngoài Quảng Yên, Cẩm Phả... Cha ông ta đã lập bao nhiêu những trạm đồn trú trên biển, mỗi khi giặc giã lăm le tới, lại đốt khói đen bốc cao lên để thông báo cho đất liền. Rồi miên man những hải đoàn trên hải trình mờ mịt ngoài biển Đông hướng đến Bạch Long Vỹ, Cồn Cỏ, Phú Quý, Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu... Xa hơn nữa, là Hoàng Sa, Trường Sa. Những chuyến đi đánh đổi bằng bao nhiêu mạng sống của những trai trẻ vùi thây nơi đáy biển hay thành mồi cho cá dữ, để tạc nên mốc chủ quyền, chưa nghĩ nhiều đến việc bao giờ sẽ khai thác sản vật, mà mới chỉ là ước mong đắp bồi thêm nhiều ấm vững cho đất liền.”
(Trích Nhìn ra biển rộng, trời cao... - Nguyễn Thành Phong, theo baovannghe.com.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706712]: Xác định đề tài của đoạn trích.
Đề tài của đoạn trích: quê hương đất nước.
Câu 2 [706713]: Nêu bố cục của đoạn trích.
Bố cục của đoạn trích:
- Phần thứ nhất (từ đầu đến cùng phát triển và thịnh vượng): Bán đảo Sơn Trà xưa và nay.
- Phần thứ hai (tiếp đến đẹp đẽ của quốc gia): Sự thay đổi của vị thế đất nước từ sau năm 1975, đặc biệt từ năm 1995 - khi Việt Nam bình thường hoá quan hệ với Mỹ.
- Phần thứ ba (còn lại): Trông ra biển, nhìn lên trời để cảnh giác với kẻ thù.
Câu 3 [706714]: Tại sao giữa vô vàn bán đảo, quần đảo,... dọc dài đất nước, người viết lại chọn bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng để phóng tầm mắt nhìn ra biển rộng trời cao?
Giữa vô vàn bán đảo, quần đảo,... dọc dài đất nước, người viết lại chọn bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng để phóng tầm mắt nhìn ra biển rộng trời cao vì Sơn Trà là bán đảo giữ vị trí trọng yếu về quốc phòng, an ninh trong thế phòng thủ chung của khu vực miền Trung và cả nước.
Câu 4 [706715]: Phân tích sự kết hợp của các phương thức biểu đạt trong đoạn trích.
- Đoạn trích kết hợp vận dụng các phương thức biểu đạt: thuyết minh, miêu tả, biểu cảm.
+ Thuyết minh:
• Bán đảo Sơn Trà trong quá khứ - hai cuộc xâm lăng của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.
• Bán đảo Sơn Trà trong hiện tại - một địa điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng cả thế giới, một địa điểm cho nhiều cuộc gặp gỡ lãnh đạo cấp cao của các quốc gia trên toàn cầu.
• Vị thế của Việt Nam trước và sau chiến tranh (sau năm 1975) và sau khi bình thường hoá quan hệ ngoại giao với Mỹ (từ năm 1995).
• Thuyết minh về tên gọi Hải Phòng.
+ Miêu tả: câu văn Một khung cảnh đẹp đẽ, hiền hòa, trời xanh, rừng xanh, biển xanh… miêu tả vẻ đẹp của quê hương đất nước ở thời điểm hiện tại khi đứng quan sát từ bán đảo Sơn Trà; chi tiết đạn nổ, bom rơi, máu chảy miêu tả khung cảnh chiến tranh tang thương, chết chóc, điêu linh trong quá khứ bị xâm lăng; câu văn Một quần thể khách sạn và khu resort cực kì cao cấp nương theo cây lá và sinh thái để mọc lên. miêu tả vẻ đẹp ở bán đảo Sơn Trà ngày nay;...
+ Biểu cảm: xúc cảm bùi ngùi, mênh mang, buồn lắng khi nhớ lại bao nhiêu thời gian đã trôi qua; xúc cảm hân hoan, vui sướng, tự hào khi đứng trước khung cảnh tươi đẹp của quê hương đất nước trong thời điểm hiện tại (chẳng hạn: Thật hạnh phúc biết bao, bây giờ chúng ta nhìn ra biển rộng trời cao là để chào đón bạn bè.);...
- Tác dụng của sự kết hợp của các phương thức biểu đạt:
+ Giúp người viết vừa giới thiệu được về đối tượng (bán đảo Sơn Trà, biển đảo quê hương) từ các góc nhìn địa lí, lịch sử, kinh tế, chính trị,... vừa mang đến hình dung rõ nét về vẻ đẹp của quê hương đất nước, đồng thời bộc lộ xúc cảm của người viết về đối tượng.
+ Góp phần làm cho lời văn trở nên sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn người đọc, người nghe.
Câu 5 [706716]: Cảm nhận của anh/chị về cảm xúc của người viết được bộc lộ trong đoạn trích (trình bày khoảng 5 - 7 dòng).
Cảm nhận của anh/chị về cảm xúc của người viết được bộc lộ trong đoạn trích
- Đoạn trích bộc lộ nhiều nét cảm xúc của người viết khi từ bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng, phóng tầm mắt nhìn ra biển rộng trời cao: tự hào trước khung cảnh đẹp đẽ, hiền hòa, trời xanh, rừng xanh, biển xanh...; bùi ngùi nhớ lại những năm tháng đau thương khi bán đảo Sơn Trà nói riêng và đất nước bị xâm lăng; hân hoan, vui sướng trước sự thay da đổi thịt của Sơn Trà hôm nay; nhận thức về sứ mệnh đối với biển đảo quê hương đất nước;...
- Cảm xúc được thể hiện trong đoạn trích cho thấy người viết có một lòng tự hào tự tôn dân tộc sâu sắc và tinh thần trách nhiệm cao trước chủ quyền biển đảo quê hương.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706717]:
(2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về hình tượng nhân vật trữ tình trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về hình tượng nhân vật trữ tình trong đoạn trích từ tuỳ bút Nhìn ra biển rộng, trời cao... (Nguyễn Thành Phong) có thể được triển khai theo hướng:
- Nguyễn Thành Phong là một nghệ sĩ đa tài (nhà thơ, nhà văn, nhà báo, nhà biên kịch). Sáng tác của ông dù ở thể loại nào cũng thường thấm đẫm nghĩ suy, trăn trở về đất nước, thế cuộc...
- Đoạn trích từ tuỳ bút Nhìn ra biển rộng, trời cao... (Nguyễn Thành Phong) phản chiếu đậm nét hình tượng nhân vật trữ tình - tác giả:
+ Một con người có hiểu biết sâu rộng về quê hương đất nước. Điều này được thể hiện qua các tri thức về lịch sử, địa lí, kinh tế, chính trị,... - những tri thức xoay quanh bán đảo Sơn Trà và đất nước quê hương trong quá khứ cũng như hiện tại.
+ Một con người nặng lòng với đất nước. Phẩm cách này được thể hiện qua những xúc cảm được người viết bộc lộ trong đoạn trích: có niềm tự hào trước vẻ đẹp mĩ lệ của đất nước quê hương, có nỗi xúc động khi hoài nhớ những năm tháng chiến tranh đau thương, có niềm hân hoan, vui sướng trước sự thay da đổi thịt của đất nước hôm nay, có ý thức sâu sắc về trách nhiệm bảo vệ, giữ gìn biển đảo của Tổ quốc;...
+ Một con người nặng lòng với đất nước. Phẩm cách này được thể hiện qua những xúc cảm được người viết bộc lộ trong đoạn trích: có niềm tự hào trước vẻ đẹp mĩ lệ của đất nước quê hương, có nỗi xúc động khi hoài nhớ những năm tháng chiến tranh đau thương, có niềm hân hoan, vui sướng trước sự thay da đổi thịt của đất nước hôm nay, có ý thức sâu sắc về trách nhiệm bảo vệ, giữ gìn biển đảo của Tổ quốc;...
+ Một ngòi bút tài hoa với những dòng văn không chỉ giàu hình ảnh mà còn giàu cảm xúc bởi sự kết hợp các phương thức biểu đạt (như Một khung cảnh đẹp đẽ, hiền hòa, trời xanh, rừng xanh, biển xanh...; Bây giờ thì cả những nghĩa tình xưa cùng với cả những thù nghịch xưa, đã trở nên là bạn bè, là đối tác tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, cùng hẹn đến Sơn Trà, để cùng bàn cách làm ăn, cùng phát triển và thịnh vượng.; Rồi miên man những hải đoàn trên hải trình mờ mịt ngoài biển Đông hướng đến Bạch Long Vỹ, Cồn Cỏ, Phú Quý, Côn Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu... Xa hơn nữa, là Hoàng Sa, Trường Sa.;...).
- Trở lên, có thể thấy dù không xuất hiện trực tiếp nhưng với tư cách là chủ thể điểm nhìn, chủ thể của những cảm xúc, suy tư, nhân vật trữ tình - tác giả Nguyễn Thành Phong - đã bộc lộ mình như một người con Việt Nam yêu nước và đã đem hết tình yêu quê hương đất nước gửi gắm trong một ngòi bút giàu lòng tự hào, tự tôn dân tộc và rất mực tài hoa.
Câu 7 [706718]: (4,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết bài văn (khoảng 600 chữ) trả lời câu hỏi: Thế nào là người tử tế?.
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết bài văn (khoảng 600 chữ) trả lời câu hỏi: Thế nào là người tử tế?.
Bài văn nghị luận trả lời cho câu hỏi Thế nào là người tử tế? có thể triển khai theo nhiều cách, song cần bảo đảm các ý chính:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Bạn đã từng xem bộ phim tài liệu Chuyện tử tế của đạo diễn Trần Văn Thuỷ? Có thể chúng ta chưa từng xem bộ phim này nhưng chắc chắn chúng ta đã từng chứng kiến hoặc/và đón nhận ít nhất một sự tử tế trong cuộc đời. Nhưng đã khi nào chúng ta tự hỏi Thế nào là người tử tế? và đi tìm lời đáp cho riêng mình, để chính mình noi theo?
2. Thân bài
- Trình bày quan điểm về người tử tế:
+ Tử tế là người cẩn trọng, kĩ lưỡng trong lối sống của bản thân và trong cách ứng xử với mọi người, mọi việc.
+ Người tử tế là người luôn nhận thức được phải - trái, đúng - sai, nên - không nên,... và có cách ứng xử phù hợp với đạo đức, luân lí, bối cảnh. Chẳng hạn: Người tử tế luôn nói những lời đúng mực, không thiên vị cảm tính.; Người tử tế sẽ không hùa vào đám đông sai trái để áp đảo người đúng, việc đúng nhưng đơn độc, lép vế.; Người tử tế sẽ dám đấu tranh với cái xấu, cái ác để bảo vệ cái đúng, cái yếu.; Người tử tế không vơ vào bản thân những thứ không thuộc về mình.;...
+ Người tử tế luôn có trong mình những phẩm cách đẹp đẽ: nhân ái, bao dung, vị tha; hoà hợp với xung quanh; lịch thiệp, nhã nhặn trong giao tiếp ứng xử; dũng cảm, xả thân trong tình huống ngặt nghèo;...
+ Người tử tế luôn mang lại cho sự sống, cuộc đời nhiều điều tốt đẹp:
• Tử tế là một phẩm cách tốt đẹp. Người tử tế luôn được mọi người yêu quý, trân trọng bởi sự đàng hoàng, chừng mực, đúng đắn của chính họ.
• Người tử tế giúp cho cuộc sống trở nên tươi đẹp, góp phần làm cho sự sống trở nên văn minh hơn; mang lại niềm tin vào cuộc sống; có ảnh hưởng tích cực đến hành vi ứng xử của những người khác;...
- Để có thể trở thành người tử tế, mỗi người hãy nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, giá trị của sự tử tế trong cuộc sống, từ đó rèn luyện lời nói, hành vi ứng xử đúng đắn, chuẩn mực, nhân ái, vị tha,... từ những điều, những việc nhỏ nhất trong cuộc sống của chính mình.
- Mở rộng: Phân biệt sự tử tế và lòng tốt. (Lòng tốt thuộc tính cách còn sự tử tế là hành vi thể hiện, trạng thái ứng xử. Lòng tốt thường là bẩm sinh nhưng sự tử tế là do giáo dục, môi trường tạo nên. Lòng tốt và tử tế luôn luôn song hành.)
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động