I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
“2-3-48. - Từ hôm ra báo, bận nhiều việc, quên hẳn việc ghi nhật kí. Và cũng chẳng có gì nhiều đáng ghi.
Mỗi ngày ngồi cặm cụi viết bài. Từ bài “phòng” đến một cái tin vặt đều phải cố viết sao cho thật ngắn, thật dễ hiểu, viết xong đưa cho một chú giao thông Thổ đọc trước, hỏi xem có hiểu cả không. Chỗ nào chú không hiểu, viết lại. Chữ nào chú chưa quen thay bằng chữ khác.
Đã từ lâu, tôi mong ước có một tờ báo nhỏ, hợp trình độ của người mới biết đọc, nghĩa là với số đông. Trước ngày kháng chiến toàn quốc ít lâu, tôi đã bỏ Hà Nội, về một tỉnh nhỏ để làm một cuộc xem sao. Dịp may mắn cho tôi thử thực hành đã đến đây. Tôi làm rất chăm chú, rất ham thích cái công việc mà giá bốn năm trước đây người ta bắt tôi làm tôi có thể điên người lên được. Hồi ấy, tôi viết văn để cho người ta biết đến cái tên tôi. Tôi ao ước tạo một cái gì nó sẽ sống lại sau tôi. Tôi thèm lời khen của các bạn văn, của những kẻ sành văn, của những nhà phê bình có tiếng. Những người ấy là tất cả, tôi không hề quan tâm đến sự được những người sơ học đọc. Họ đọc để làm gì? Họ hiểu thế nào được văn chương? Và văn chương có ích gì cho họ, những người cằn cỗi về tình cảm, thấp kém về học thức. Họ muốn giải trí thì đã có đố mười, lắc đĩa hay rượu và thịt chó. Họ không cần đến sách và đôi khi có đọc sách, cũng chẳng bao giờ thèm nhớ đến tác giả.
Tôi đã nghĩ đến tôi nhiều quá. Sau cuộc Cách mạng tháng Tám, càng ngày tôi càng thấy rằng cái “tôi” của mình thật ra chẳng có nghĩa lí gì. Nó có một chút giá trị nào là khi nó biết hòa hợp nó vào với những người chung quanh. Nhiều khi phải biết quên mình đi, quên cái tên tuổi của mình, nếu muốn thành một người có ích. Có cần gì phải cầy cục tìm cách ghi tên mình lại cho lịch sử? Tạo ra lịch sử là một việc lớn lao hơn. Nhưng tạo ra lịch sử lại là sự nghiệp của số đông. Ta nên nghĩ đến số đông nhiều hơn ta. Tôi đã cố gắng rất nhiều và vẫn còn đang cố gắng để có thể thích những công việc nhũn nhặn, thầm lặng, nhưng có ích.
Tôi biết tôi còn phải cố gắng nhiều hơn nữa. Vẫn còn những lúc thằng nghệ sĩ cũ trong người tôi vùng dậy. Tôi chợt thấy buồn rầu vì luôn mấy năm nay không viết được một tác phẩm nào khiến cho các bạn tôi nhắc nhở. Hết làm chủ tịch làng thì lại đi tuyên truyền lưu động, làm báo i tờ! Bao giờ đây, cuốn tiểu thuyết lớn, không mấy đêm tôi không nghĩ đến, luôn mấy năm nay?
Nhưng cái tác phẩm mơ ước ấy, có phải tận đến bây giờ tôi mới phải gác nó lại đâu? Tôi đã gác nó lại ngay từ ngày nó mới chớm nở trong óc tôi. Phần lớn thì giờ của tôi trước đây đều dùng vào việc viết những truyện ngắn, truyện dài, truyện trẻ con tôi không vừa ý một chút nào, nhưng nó giúp tôi moi được tiền của bọn buôn văn, để đem về nuôi cái thân tôi và nuôi vợ, nuôi con. Nước mình còn nô lệ thì tiếng nước mình còn bị chê khinh và bọn nhà văn còn bị rẻ rúng, bạc đãi, coi như một hạng người không có cũng chẳng thiệt thòi gì. Tôi đã làm ngược hẳn ý muốn của tôi, chỉ vì cần duy trì đời sống của tôi. Sao tôi lại không thể dằn cái ý muốn kiêu căng của tôi xuống, để góp sức vào công việc “không nghệ thuật” lúc này chính là để sửa soạn cho tôi một nghệ thuật cao hơn. Nếu tôi có đủ tài để viết cái tác phẩm lớn của đời tôi, nó sẽ được hàng chục triệu người đọc chứ không phải chỉ vì vài ba nghìn người như trước nữa.”
“2-3-48. - Từ hôm ra báo, bận nhiều việc, quên hẳn việc ghi nhật kí. Và cũng chẳng có gì nhiều đáng ghi.
Mỗi ngày ngồi cặm cụi viết bài. Từ bài “phòng” đến một cái tin vặt đều phải cố viết sao cho thật ngắn, thật dễ hiểu, viết xong đưa cho một chú giao thông Thổ đọc trước, hỏi xem có hiểu cả không. Chỗ nào chú không hiểu, viết lại. Chữ nào chú chưa quen thay bằng chữ khác.
Đã từ lâu, tôi mong ước có một tờ báo nhỏ, hợp trình độ của người mới biết đọc, nghĩa là với số đông. Trước ngày kháng chiến toàn quốc ít lâu, tôi đã bỏ Hà Nội, về một tỉnh nhỏ để làm một cuộc xem sao. Dịp may mắn cho tôi thử thực hành đã đến đây. Tôi làm rất chăm chú, rất ham thích cái công việc mà giá bốn năm trước đây người ta bắt tôi làm tôi có thể điên người lên được. Hồi ấy, tôi viết văn để cho người ta biết đến cái tên tôi. Tôi ao ước tạo một cái gì nó sẽ sống lại sau tôi. Tôi thèm lời khen của các bạn văn, của những kẻ sành văn, của những nhà phê bình có tiếng. Những người ấy là tất cả, tôi không hề quan tâm đến sự được những người sơ học đọc. Họ đọc để làm gì? Họ hiểu thế nào được văn chương? Và văn chương có ích gì cho họ, những người cằn cỗi về tình cảm, thấp kém về học thức. Họ muốn giải trí thì đã có đố mười, lắc đĩa hay rượu và thịt chó. Họ không cần đến sách và đôi khi có đọc sách, cũng chẳng bao giờ thèm nhớ đến tác giả.
Tôi đã nghĩ đến tôi nhiều quá. Sau cuộc Cách mạng tháng Tám, càng ngày tôi càng thấy rằng cái “tôi” của mình thật ra chẳng có nghĩa lí gì. Nó có một chút giá trị nào là khi nó biết hòa hợp nó vào với những người chung quanh. Nhiều khi phải biết quên mình đi, quên cái tên tuổi của mình, nếu muốn thành một người có ích. Có cần gì phải cầy cục tìm cách ghi tên mình lại cho lịch sử? Tạo ra lịch sử là một việc lớn lao hơn. Nhưng tạo ra lịch sử lại là sự nghiệp của số đông. Ta nên nghĩ đến số đông nhiều hơn ta. Tôi đã cố gắng rất nhiều và vẫn còn đang cố gắng để có thể thích những công việc nhũn nhặn, thầm lặng, nhưng có ích.
Tôi biết tôi còn phải cố gắng nhiều hơn nữa. Vẫn còn những lúc thằng nghệ sĩ cũ trong người tôi vùng dậy. Tôi chợt thấy buồn rầu vì luôn mấy năm nay không viết được một tác phẩm nào khiến cho các bạn tôi nhắc nhở. Hết làm chủ tịch làng thì lại đi tuyên truyền lưu động, làm báo i tờ! Bao giờ đây, cuốn tiểu thuyết lớn, không mấy đêm tôi không nghĩ đến, luôn mấy năm nay?
Nhưng cái tác phẩm mơ ước ấy, có phải tận đến bây giờ tôi mới phải gác nó lại đâu? Tôi đã gác nó lại ngay từ ngày nó mới chớm nở trong óc tôi. Phần lớn thì giờ của tôi trước đây đều dùng vào việc viết những truyện ngắn, truyện dài, truyện trẻ con tôi không vừa ý một chút nào, nhưng nó giúp tôi moi được tiền của bọn buôn văn, để đem về nuôi cái thân tôi và nuôi vợ, nuôi con. Nước mình còn nô lệ thì tiếng nước mình còn bị chê khinh và bọn nhà văn còn bị rẻ rúng, bạc đãi, coi như một hạng người không có cũng chẳng thiệt thòi gì. Tôi đã làm ngược hẳn ý muốn của tôi, chỉ vì cần duy trì đời sống của tôi. Sao tôi lại không thể dằn cái ý muốn kiêu căng của tôi xuống, để góp sức vào công việc “không nghệ thuật” lúc này chính là để sửa soạn cho tôi một nghệ thuật cao hơn. Nếu tôi có đủ tài để viết cái tác phẩm lớn của đời tôi, nó sẽ được hàng chục triệu người đọc chứ không phải chỉ vì vài ba nghìn người như trước nữa.”
(Trích Ở rừng - Nam Cao, theo vnu.edu.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [705638]: Nhân vật “tôi” trong đoạn trích là ai? “Tôi” chủ yếu bộc lộ suy nghĩ về công việc gì?
- Nhân vật “tôi” trong đoạn trích là một nhà văn.
- “Tôi” chủ yếu bộc lộ suy nghĩ về công việc viết văn.
Câu 2 [705639]: Theo đoạn trích, “tôi” có tâm trạng nào khi luôn mấy năm nay không viết được một tác phẩm nào khiến cho các bạn tôi nhắc nhở?
Theo đoạn trích, khi luôn mấy năm nay không viết được một tác phẩm nào khiến cho các bạn tôi nhắc nhở, “tôi” có tâm trạng buồn rầu.
Câu 3 [705640]: Đoạn trích cho thấy sự khác biệt giữa “tôi” của hiện tại và “tôi” của bốn năm trước đó là những gì?
Sự khác biệt giữa “tôi” của hiện tại và “tôi” của bốn năm trước đó là:
- “Tôi” của bốn năm trước: vị kỉ (viết văn để cho người ta biết đến cái tên, ao ước tạo một cái gì sống lại sau tôi; thèm lời khen của các bạn văn, những kẻ sành văn, những nhà phê bình có tiếng, “tôi” nghĩ đến bản thân nhiều quá); không coi trọng người đọc bình dân (nghĩ rằng văn chương không có ích gì cho những người sơ học; không hòa hợp với những người chung quanh).
- “Tôi” của hiện tại: gắn bó bản thân với đông đảo quần chúng lao động (cố viết sao cho thật ngắn, thật dễ hiểu; mong ước có một tờ báo nhỏ, hợp trình độ của người mới biết đọc, phù hợp với số đông; nghĩ đến số đông nhiều hơn; mong ước viết được tác phẩm lớn cho hàng chục triệu người đọc - những người sơ học).
Câu 4 [705641]: Nhận xét giọng điệu chủ đạo trong đoạn trích.
- Giọng điệu chủ đạo đoạn trích: nghĩ suy, nhiều trăn trở, nhiều khao khát với công việc viết văn.
- Giọng điệu chủ đạo góp phần thể hiện nhiệt tâm, nhiệt huyết cùng ý thức trách nhiệm của người nghệ sĩ trước công việc (viết văn).
Câu 5 [705642]: Cảm nhận của anh/ chị về hình tượng nhân vật “tôi” trong đoạn trích (trình bày khoảng 5 - 7 dòng).
- Hình tượng nhân vật “tôi” được khắc họa qua sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức nghề nghiệp (về đối tượng độc giả, về trách nhiệm của ngòi bút, về lí tưởng nghề nghiệp); đặc biệt, “tôi” ở chặng sau (chặng hiện tại) đang rất nhiệt thành dấn thân và đời sống kháng chiến với niềm tin sâu sắc (góp sức vào công việc “không nghệ thuật” lúc này chính là để sửa soạn cho tôi một nghệ thuật cao hơn).
- Hình tượng nhân vật “tôi” trong đoạn trích là hình mẫu lí tưởng của người nghệ sĩ chân chính; xứng đáng được yêu mến, trân trọng.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [705643]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về lí tưởng nghề nghiệp của nhân vật “tôi” trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về lí tưởng nghề nghiệp của nhân vật “tôi” trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về lí tưởng nghề nghiệp của nhân vật “tôi” trong đoạn trích rút từ nhật kí Ở rừng (Nam Cao) có thể được triển khai theo hướng:
- Nam Cao là một trong những gương mặt xuất sắc của nền văn học hiện thực phê phán Việt Nam (1930 - 1945). Nhật kí Ở rừng là những ghi chép thành thực của nhà văn về những điều, những việc trong đời sống chiến đấu của một nhà văn đang hòa mình vào công cuộc kháng chiến của dân tộc. Đoạn trích rút từ nhật kí Ở rừng đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật “tôi” với lí tưởng nghề nghiệp cao đẹp.
- “Lí tưởng”: mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà người ta phấn đấu để đạt tới. “Tôi” trong đoạn trích là một nhà văn.
+ Trước đây, “tôi” ao ước tạo một cái gì nó sẽ sống lại sau tôi. Thực tế, mục đích này hoàn toàn chính đáng. Bất kể người cầm bút nào cũng ao ước có được những đứa con đẻ tinh thần bất tử với muôn đời. Tuy nhiên, niềm mong mỏi này của “tôi” lại gắn với một phạm vi độc giả thật hẹp (các bạn văn, những kẻ sành văn, những nhà phê bình có tiếng) và hẳn nhiên, “tôi” hoàn toàn không đoái hoài đến những người sơ học - quần chúng nhân dân lao động bình thường.
+ Trước đây, “tôi” ao ước tạo một cái gì nó sẽ sống lại sau tôi. Thực tế, mục đích này hoàn toàn chính đáng. Bất kể người cầm bút nào cũng ao ước có được những đứa con đẻ tinh thần bất tử với muôn đời. Tuy nhiên, niềm mong mỏi này của “tôi” lại gắn với một phạm vi độc giả thật hẹp (các bạn văn, những kẻ sành văn, những nhà phê bình có tiếng) và hẳn nhiên, “tôi” hoàn toàn không đoái hoài đến những người sơ học - quần chúng nhân dân lao động bình thường.
+ Hiện tại, khi gắn bó cuộc đời mình với cách mạng, với kháng chiến, “tôi” đã hoàn toàn thay đổi mục đích, ước mơ. “Tôi” nghĩ đến số đông nhiều hơn, nghĩ đến một cuốn tiểu thuyết lớn dành cho hàng chục triệu người đó. Bởi thế, “tôi” cố viết sao cho thật ngắn, thật dễ hiểu, nếu người đọc chưa hiểu, “tôi” sẵn sàng viết lại. Và “tôi” giữ trọn một nhiềm tin góp sức vào công việc “không nghệ thuật” lúc này chính là để sửa soạn cho tôi một nghệ thuật cao hơn.
- Theo đó, có thể thấy ước mơ, khát vọng của nhân vật nhà văn trong nhật kí đã có sự thay đổi, nó mang vẻ đẹp cao đẹp. Lí tưởng của “tôi” tất nhiên không hẹp hòi, vị kỉ mà gắn bó với quần chúng nhân dân lao động, hứa hẹn những sản phẩm nghệ thuật đích thực, có sức sống muôn đời.
- Dù trước hay sau Cách mạng tháng Tám, Nam Cao luôn thống nhất với chính mình: Hình ảnh “tôi” với những trăn trở và lí tưởng nghề nghiệp cao đẹp trong đoạn trích Ở rừng thực chất đã thấp thoáng ẩn hiện trong những Hộ, Điền ở những trang viết của chính ông trước Cách mạng. Và tất cả cho thấy một Nam Cao luôn tận tâm, tận tụy với công việc của người cầm bút, dù ở bất kì hoàn cảnh nào.
Câu 7 [705644]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những kỉ niệm đẹp trong cuộc sống của mỗi người.
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những kỉ niệm đẹp trong cuộc sống của mỗi người.
Bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những kỉ niệm đẹp trong cuộc sống của mỗi người có thể triển khai theo nhiều cách, song cần bảo đảm các ý chính:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Tôi đã từng đọc ở đâu đó câu chuyện về sự sống kì diệu của một cô gái trong vụ việc một trung tâm thương mại bên đất nước Hàn Quốc sụp đổ khiến hàng ngàn người thiệt mạng. Cô bạn đã sống sót thần kì sau mười bảy ngày sự đau lòng xảy ra. Điều đáng nói hơn, khi được hỏi lí do nào khiến bản có thể tồn tại được, người bạn gái đã chia sẻ bí mật: những kỉ niệm đẹp đẽ trong quá khứ với gia đình chính là bệ đỡ tinh thần đưa cô vượt lên khỏi bao nỗi đau tột cùng. Và tôi hoàn toàn tin điều đó.
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn:
+ “kỉ niệm”: cái hiện lại trong trí óc về những sự việc đáng ghi nhớ đã qua. Ai sống trong đời cũng đều có kỉ niệm, có thể là những kỉ niệm vui hay buồn.
+ “kỉ niệm đẹp”: những điều, những việc đẹp đẽ đã qua nhưng còn đọng lại trong tâm trí con người (chẳng hạn: sự thành công của bản thân trong các dấu mốc trọng đại trong đời; kỉ niệm đong đầy yêu thương bên người thân, bạn bè; kỉ niệm tươi vui với những người ta đã tình cờ gặp gỡ;...); là một phần trong cuộc đời của mỗi người, góp phần kiến tạo nên cuộc đời của chúng ta.
- Bàn luận ý nghĩa của những kỉ niệm đẹp trong cuộc sống con người:
+ Giúp cho chúng ta được sống trong xúc cảm đẹp đẽ, trạng thái tinh thần tích cực (cảm giác vui vẻ, hạnh phúc, mong ước được gặp lại, trở lại những ngày tươi đẹp trong quá khứ: kí ức về tiếng gọi nựng nịu, âu yếm của mẹ ngày xưa khiến chúng ta có cảm giác mẹ luôn ở bên mình; cây kẹo ngọt bà nội mua cho ta sau bao ngày ta mơ ước là cây kẹo ngon nhất;...).
+ Giúp ta sống sâu hơn (bởi biết nhớ về những kỉ niệm đẹp là không lãng quên quá khứ), từ đó biết trân trọng, nâng niu những gì đã qua, tin yêu vào cuộc đời hiện tại và biết hi vọng vào tương lai (Kỉ niệm về sự nghiêm khắc của ông nội khiến ta khôn xiết biết ơn và nhớ thương ông;...).
+ Là động lực để mỗi chúng ta vượt qua cuộc sống đầy rẫy những khó khăn, bất trắc (Những dòng lưu bút tin yêu của thầy cô năm xưa có thể cho ta niềm tin mãnh liệt vào năng lực của chính bản thân mình để rồi dẫu chặng đường này ta có gặp chông gai thì ta của hôm nay nhất quyết sẽ không chọn yếu đuối, đầu hàng.).
+ Mang đến mỗi người nhiều bài học quý giá (tình cảm thương yêu của bà, của mẹ sẽ dạy ta bài học về tình yêu thương; nỗ lực để đạt được thành tích học tập năm xưa sẽ nhắc ta bài học về sự thành công; sự trung thực của một em bé đánh giày ta gặp trong một dịp cùng gia đình đi du lịch sẽ nhắc ta về những điều tử tế trong đời;...).
+ ...
- Mở rộng: Kỉ niệm dẫu đẹp song thực tế đã thuộc về quá khứ. Không nên chìm đắm trong quá khứ ấy vì nó có thể khiến chúng ta lãng quên thực tại hoặc khiến chúng ta có những xúc cảm tiêu cực khi đối diện với những điều bất trắc trong thực tại.
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động
Những kỉ niệm đẹp đẽ trong cuộc đời luôn là hành trang vô giá cho con người bước tiếp hành trình sự sống hiện tại và tương lai.