I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
“Không chỉ có TikTok mà nhiều ứng dụng trên các mạng xã hội khác như YouTube, Facebook, Instagram... cũng được một số bạn trẻ tận dụng để kiếm tiền. Theo báo cáo của YouTube gửi Bộ Thông tin và Truyền thông, có rất nhiều nội dung vi phạm chủ yếu do các nhà sáng tạo nội dung của Việt Nam làm ra như khiêu dâm, kích động bạo lực, giang hồ mạng; cổ vũ cờ bạc, dùng ma túy; gây hại cho trẻ em; sử dụng nhạc, hình ảnh vi phạm bản quyền; nhiều video mang nội dung độc hại, nhảm nhí, giật gân để thu hút đông người xem. Vì muốn các nội dung vi phạm quy định này lọt lưới kiểm duyệt của Facebook, Google... các nhà sáng tạo nội dung số nghĩ ra hàng loạt chiêu trò để đối phó. Có những clip ngụy trang là hoạt hình trẻ em nhưng chứa đựng nội dung người lớn. Có video trá hình bán đồ thời trang để mời gọi mua bán hàng cấm... Để đối phó với bộ lọc kiểm duyệt từ ngữ của mạng xã hội, các “chiến thần vượt rào” dùng từ theo kiểu khác quy định để né kiểm duyệt nội dung tự động.
Chỉ cần lướt qua Facebook, YouTube, TikTok... sẽ thấy hàng loạt clip với nội dung quái đản như “Thắt cổ không chết”, “Thử thách một ngày làm con vật”, “Troll đổ trứng lên đầu mẹ”, “Muốn giàu nhanh cứ gặp anh”, “Bạn sinh ra không phải để đi làm”, “Tải app và xem em show”... rồi những clip sặc mùi bạo lực, chửi bới của các giang hồ mạng... Gần đây xuất hiện trào lưu NPC -phát trực tiếp để kiếm tiền, mỗi món quà một mệnh giá, người xem phải nạp tiền vào nền tảng để mua, giá trị quà càng lớn, hành động càng phải độc. Nhằm hút khán giả tặng quà nhiều tiền, người livestream chọn những bối cảnh kì dị, chấp nhận làm theo hành động được người xem yêu cầu dù là phản cảm hay nguy hiểm cho bản thân.
Thu nhập hàng trăm đến hàng tỉ đồng trên nền tảng số khiến không ít người trẻ lao vào kiếm tiền bằng mọi giá. Chính vì vậy, trào lưu làm clip nhảm nở rộ và ngày càng tràn lan trong thời gian gần đây, với bí quyết là càng “sex - sốc - sến” càng ăn khách, dù phải đánh đổi cả liêm sỉ, danh dự, lương tri, đạo đức, thậm chí đứng trên pháp luật để kiếm tiền. Điều này phần nào lí giải vì sao những clip nhảm dạy “làm giàu không khó” đánh vào tâm lí lứa tuổi có sức hút ghê gớm, tạo cho người trẻ suy nghĩ sự thành công chỉ đến từ người có nhiều tiền.
Theo các nhà sáng tạo nội dung số, nếu không có biện pháp mạnh, tình trạng clip nhảm sẽ không ngừng tái diễn bởi nguồn lợi hấp dẫn mang lại. Người trẻ sẵn sàng chấp nhận nộp phạt nếu bị phát hiện vi phạm, rồi lại thay đổi phương thức tinh vi hơn để những video bẩn tiếp tục có đất sinh tiền trên không gian mạng.”
“Không chỉ có TikTok mà nhiều ứng dụng trên các mạng xã hội khác như YouTube, Facebook, Instagram... cũng được một số bạn trẻ tận dụng để kiếm tiền. Theo báo cáo của YouTube gửi Bộ Thông tin và Truyền thông, có rất nhiều nội dung vi phạm chủ yếu do các nhà sáng tạo nội dung của Việt Nam làm ra như khiêu dâm, kích động bạo lực, giang hồ mạng; cổ vũ cờ bạc, dùng ma túy; gây hại cho trẻ em; sử dụng nhạc, hình ảnh vi phạm bản quyền; nhiều video mang nội dung độc hại, nhảm nhí, giật gân để thu hút đông người xem. Vì muốn các nội dung vi phạm quy định này lọt lưới kiểm duyệt của Facebook, Google... các nhà sáng tạo nội dung số nghĩ ra hàng loạt chiêu trò để đối phó. Có những clip ngụy trang là hoạt hình trẻ em nhưng chứa đựng nội dung người lớn. Có video trá hình bán đồ thời trang để mời gọi mua bán hàng cấm... Để đối phó với bộ lọc kiểm duyệt từ ngữ của mạng xã hội, các “chiến thần vượt rào” dùng từ theo kiểu khác quy định để né kiểm duyệt nội dung tự động.
Chỉ cần lướt qua Facebook, YouTube, TikTok... sẽ thấy hàng loạt clip với nội dung quái đản như “Thắt cổ không chết”, “Thử thách một ngày làm con vật”, “Troll đổ trứng lên đầu mẹ”, “Muốn giàu nhanh cứ gặp anh”, “Bạn sinh ra không phải để đi làm”, “Tải app và xem em show”... rồi những clip sặc mùi bạo lực, chửi bới của các giang hồ mạng... Gần đây xuất hiện trào lưu NPC -phát trực tiếp để kiếm tiền, mỗi món quà một mệnh giá, người xem phải nạp tiền vào nền tảng để mua, giá trị quà càng lớn, hành động càng phải độc. Nhằm hút khán giả tặng quà nhiều tiền, người livestream chọn những bối cảnh kì dị, chấp nhận làm theo hành động được người xem yêu cầu dù là phản cảm hay nguy hiểm cho bản thân.
Thu nhập hàng trăm đến hàng tỉ đồng trên nền tảng số khiến không ít người trẻ lao vào kiếm tiền bằng mọi giá. Chính vì vậy, trào lưu làm clip nhảm nở rộ và ngày càng tràn lan trong thời gian gần đây, với bí quyết là càng “sex - sốc - sến” càng ăn khách, dù phải đánh đổi cả liêm sỉ, danh dự, lương tri, đạo đức, thậm chí đứng trên pháp luật để kiếm tiền. Điều này phần nào lí giải vì sao những clip nhảm dạy “làm giàu không khó” đánh vào tâm lí lứa tuổi có sức hút ghê gớm, tạo cho người trẻ suy nghĩ sự thành công chỉ đến từ người có nhiều tiền.
Theo các nhà sáng tạo nội dung số, nếu không có biện pháp mạnh, tình trạng clip nhảm sẽ không ngừng tái diễn bởi nguồn lợi hấp dẫn mang lại. Người trẻ sẵn sàng chấp nhận nộp phạt nếu bị phát hiện vi phạm, rồi lại thay đổi phương thức tinh vi hơn để những video bẩn tiếp tục có đất sinh tiền trên không gian mạng.”
(Trích Người trẻ và cán cân lí tưởng - đồng tiền trong nhịp sống hiện đại - Bài 1: Kiếm tiền theo kiểu bất chấp - Nhóm phóng viên, theo qdnd.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [704939]: Xác định vấn đề được bàn luận trong đoạn trích.
Vấn đề được bàn luận trong đoạn trích là: Sự gia tăng các nội dung vi phạm trên các nền tảng mạng xã hội và tác động tiêu cực của hiện tượng này đối với lối sống và suy nghĩ của giới trẻ.
Câu 2 [704940]: Nêu bố cục của đoạn trích.
Bố cục của đoạn trích:
- Phần 1 (từ đầu đến né kiểm duyệt nội dung tự động): Thực trạng các nền tảng mạng xã hội tràn lan nội dung vi phạm, nhảm nhí, gây hại.
- Phần 2 (tiếp đến chỉ đến từ người có nhiều tiền): Những minh chứng cụ thể về những chiêu trò tạo nội dung nhảm nhí, độc hại để thu hút người xem của người trẻ.
- Phần 3 (còn lại): Phê phán việc kiếm tiền bằng cách tạo ra các nội dung độc hại, đồng thời cảnh báo về hậu quả khi nguồn lợi từ nội dung độc hại vẫn tồn tại.
- Phần 1 (từ đầu đến né kiểm duyệt nội dung tự động): Thực trạng các nền tảng mạng xã hội tràn lan nội dung vi phạm, nhảm nhí, gây hại.
- Phần 2 (tiếp đến chỉ đến từ người có nhiều tiền): Những minh chứng cụ thể về những chiêu trò tạo nội dung nhảm nhí, độc hại để thu hút người xem của người trẻ.
- Phần 3 (còn lại): Phê phán việc kiếm tiền bằng cách tạo ra các nội dung độc hại, đồng thời cảnh báo về hậu quả khi nguồn lợi từ nội dung độc hại vẫn tồn tại.
Câu 3 [704941]: Thu nhập hàng trăm đến hàng tỉ đồng trên nền tảng số khiến không ít người trẻ lao vào kiếm tiền bằng mọi giá.
Chi tiết trên phản ánh đặc điểm nào trong đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ hiện nay?
Chi tiết trên phản ánh đặc điểm nào trong đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ hiện nay?
Chi tiết Thu nhập hàng trăm đến hàng tỉ đồng trên nền tảng số khiến không ít người trẻ lao vào kiếm tiền bằng mọi giá phản ánh sự tham lam và lối sống thiếu đạo đức của một bộ phận giới trẻ hiện nay. Họ đặt vật chất lên trên các giá trị đạo đức, không quan tâm đến hậu quả gây ra cho xã hội và chính bản thân mình, sẵn sàng vi phạm pháp luận, đánh đổi danh dự và phẩm giá của bản thân để đạt được lợi ích cá nhân. Điều này cho thấy thái độ sống vô trách nhiệm của giới trẻ trong thời đại ngày nay thật đáng báo động.
Câu 4 [704942]: Chỉ cần lướt qua Facebook, YouTube, TikTok... sẽ thấy hàng loạt clip với nội dung quái đản như “Thắt cổ không chết”, “Thử thách một ngày làm con vật”, “Troll đổ trứng lên đầu mẹ”, “Muốn giàu nhanh cứ gặp anh”, “Bạn sinh ra không phải để đi làm”, “Tải app và xem em show”... rồi những clip sặc mùi bạo lực, chửi bới của các giang hồ mạng...
Phân tích tác dụng của phép liệt kê được sử dụng trong câu văn trên.
Phân tích tác dụng của phép liệt kê được sử dụng trong câu văn trên.
Chỉ cần lướt qua Facebook, YouTube, TikTok... sẽ thấy hàng loạt clip với nội dung quái đản như “Thắt cổ không chết”, “Thử thách một ngày làm con vật”, “Troll đổ trứng lên đầu mẹ”, “Muốn giàu nhanh cứ gặp anh”, “Bạn sinh ra không phải để đi làm”, “Tải app và xem em show”... rồi những clip sặc mùi bạo lực, chửi bới của các giang hồ mạng...
Câu văn sử dụng phép liệt kê để nêu ra các trang mạng xã hội cùng những video độc hại xuất hiện trên các nền tảng số này.
Tác dụng:
- Nhấn mạnh sự đa dạng và phổ biến của các video độc hại trên các nền tảng mạng xã hội.
- Các ví dụ cụ thể tăng tính thuyết phục và giúp người đọc hình dung rõ ràng sự bùng nổ và mức độ nghiêm trọng của các video vi phạm tràn lan trên các nền tảng số.
- Các cụm từ giật gân, phản cảm gây ấn tượng mạnh và giúp người đọc nhận thức rõ hơn về sự lệch lạc và mối nguy hiểm tiềm ẩn trong những video gây sốc này.
Câu văn sử dụng phép liệt kê để nêu ra các trang mạng xã hội cùng những video độc hại xuất hiện trên các nền tảng số này.
Tác dụng:
- Nhấn mạnh sự đa dạng và phổ biến của các video độc hại trên các nền tảng mạng xã hội.
- Các ví dụ cụ thể tăng tính thuyết phục và giúp người đọc hình dung rõ ràng sự bùng nổ và mức độ nghiêm trọng của các video vi phạm tràn lan trên các nền tảng số.
- Các cụm từ giật gân, phản cảm gây ấn tượng mạnh và giúp người đọc nhận thức rõ hơn về sự lệch lạc và mối nguy hiểm tiềm ẩn trong những video gây sốc này.
Câu 5 [704943]: Trình bày quan điểm cá nhân của anh/chị trước vấn đề được bàn luận trong đoạn trích (trình bày khoảng 5 - 7 dòng).
Quan điểm trước vấn đề được bàn luận trong đoạn trích:
- Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã mở ra nhiều cơ hội kiếm tiền, nhưng cũng gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, nhất là đối với giới trẻ.
- Những nội dung nhảm nhí, độc hại trên mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến đạo đức, lối sống của giới trẻ mà còn gây tổn hại đến văn hóa xã hội.
- Giới trẻ cần nâng cao nhận thức và có thái độ đúng đắn trước những nội dung xấu độc, tránh bị ảnh hưởng bởi những nội dung này.
- Cần có sự quản lý chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng cùng với đó gia đình và nhà trường cũng cần có trách nhiệm trong việc giáo dục giới trẻ về đạo đức, pháp luật và những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.
- Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã mở ra nhiều cơ hội kiếm tiền, nhưng cũng gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, nhất là đối với giới trẻ.
- Những nội dung nhảm nhí, độc hại trên mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến đạo đức, lối sống của giới trẻ mà còn gây tổn hại đến văn hóa xã hội.
- Giới trẻ cần nâng cao nhận thức và có thái độ đúng đắn trước những nội dung xấu độc, tránh bị ảnh hưởng bởi những nội dung này.
- Cần có sự quản lý chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng cùng với đó gia đình và nhà trường cũng cần có trách nhiệm trong việc giáo dục giới trẻ về đạo đức, pháp luật và những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [704944]: (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về vấn đề: Tuổi trẻ và các giá trị vật chất.
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về vấn đề: Tuổi trẻ và các giá trị vật chất.
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về vấn đề: Tuổi trẻ và các giá trị vật chất có thể được triển khai theo hướng:
- Tuổi trẻ là giai đoạn đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người bởi ở thời điểm này, chúng ta ở trạng dồi dào nhất sức khoẻ, nhiệt huyết, trí tuệ,... Với lợi thế này, người trẻ có thể chủ động dấn thân vào các cơ hội, đối diện với thách thức để khám phá bản thân, tạo nên các giá trị vật chất.
- Vật chất là một trong những giá trị cốt lõi, góp phần làm nên cuộc sống của mỗi con người. Vật chất đủ đầy góp phần làm cho cuộc sống của mỗi người thêm hạnh phúc.
- Tuổi trẻ với sức khoẻ, nhiệt tâm, trí tuệ,... của mình có khả năng tạo dựng, sở hữu các giá trị vật chất (tiền bạc, của cải, đất đai,...), làm giàu cho chính bản thân mình, cho gia đình, quê hương, đất nước. Song thực tế cũng cho thấy một số người trẻ đang bất chấp đúng sai, tốt xấu, làm những việc phạm đạo đức, pháp luật, ảnh hưởng xấu đến xã hội (ví dụ điển hình: Mr Pips với hơn 5.300 tỉ đồng lừa đảo,...).
- Vật chất quan trọng nhưng nếu phải đánh đổi đạo đức, sự tử tế để có được nó, chúng ta, đặc biệt là người trẻ hãy dừng lại.
- Tuổi trẻ là giai đoạn đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người bởi ở thời điểm này, chúng ta ở trạng dồi dào nhất sức khoẻ, nhiệt huyết, trí tuệ,... Với lợi thế này, người trẻ có thể chủ động dấn thân vào các cơ hội, đối diện với thách thức để khám phá bản thân, tạo nên các giá trị vật chất.
- Vật chất là một trong những giá trị cốt lõi, góp phần làm nên cuộc sống của mỗi con người. Vật chất đủ đầy góp phần làm cho cuộc sống của mỗi người thêm hạnh phúc.
- Tuổi trẻ với sức khoẻ, nhiệt tâm, trí tuệ,... của mình có khả năng tạo dựng, sở hữu các giá trị vật chất (tiền bạc, của cải, đất đai,...), làm giàu cho chính bản thân mình, cho gia đình, quê hương, đất nước. Song thực tế cũng cho thấy một số người trẻ đang bất chấp đúng sai, tốt xấu, làm những việc phạm đạo đức, pháp luật, ảnh hưởng xấu đến xã hội (ví dụ điển hình: Mr Pips với hơn 5.300 tỉ đồng lừa đảo,...).
- Vật chất quan trọng nhưng nếu phải đánh đổi đạo đức, sự tử tế để có được nó, chúng ta, đặc biệt là người trẻ hãy dừng lại.
Câu 7 [704945]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), cảm nhận về hình tượng hoa linh thảo trong bài thơ sau:
thế mà chúng mình bỏ đi gần hai mươi năm rồi vì lẽ gì chẳng biết
chiều nay anh bất ngờ gặp mẹ bên gốc đa xưa con đò bến nước
mẹ đon đả đưa anh bát nước chè xanh hệt bát nước khi xưa nhễ nhại mồ hôi ta chạy về xin mẹ
ta đi khỏi làng vì những lẽ gì
hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này, mùa màng vẫn thong dong, thủy triều vẫn dạt dào phù sa tôm cá đất làng ta nhuần nhuyễn mỡ màu trai gái nở nang vạm vỡ
những cánh buồm nâu no đủ hoàng hôn phưng phức hương cá tôm rơm rạ làng quê vào giấc ngủ say nồng
gần hai mươi năm rồi em có còn nhớ những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm
ngày ấy chẳng hiểu vì sao những dải hoa ta cứ tết gần xong gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất
lúc đầu chúng mình đều kiên nhẫn mãi sau ta sốt ruột hình như chưa bao giờ ta kết được một dải hoa trọn vẹn dưới trăng
ta đi khỏi làng vì những lẽ gì chiều nay anh về rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo
vầng trăng non biếc xanh như thể gần hai mươi năm qua vẫn vời vợi một bến trời.
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), cảm nhận về hình tượng hoa linh thảo trong bài thơ sau:
HOA LINH THẢO
(Nguyễn Linh Khiếu)
những bông linh thảo vẫn tươi tắn sườn đê ven làngthế mà chúng mình bỏ đi gần hai mươi năm rồi vì lẽ gì chẳng biết
chiều nay anh bất ngờ gặp mẹ bên gốc đa xưa con đò bến nước
mẹ đon đả đưa anh bát nước chè xanh hệt bát nước khi xưa nhễ nhại mồ hôi ta chạy về xin mẹ
ta đi khỏi làng vì những lẽ gì
hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này, mùa màng vẫn thong dong, thủy triều vẫn dạt dào phù sa tôm cá đất làng ta nhuần nhuyễn mỡ màu trai gái nở nang vạm vỡ
những cánh buồm nâu no đủ hoàng hôn phưng phức hương cá tôm rơm rạ làng quê vào giấc ngủ say nồng
gần hai mươi năm rồi em có còn nhớ những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm
ngày ấy chẳng hiểu vì sao những dải hoa ta cứ tết gần xong gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất
lúc đầu chúng mình đều kiên nhẫn mãi sau ta sốt ruột hình như chưa bao giờ ta kết được một dải hoa trọn vẹn dưới trăng
ta đi khỏi làng vì những lẽ gì chiều nay anh về rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo
vầng trăng non biếc xanh như thể gần hai mươi năm qua vẫn vời vợi một bến trời.
Mỹ Lộc, 7-3-1995
(Theo Tuyển tập Thơ Việt Nam 1975 - 2000, tập 2, NXB Hội Nhà văn, 2001)
Bài văn cảm nhận về hình tượng hoa linh thảo trong bài thơ Hoa linh thảo (Nguyễn Linh Khiếu) có thể triển khai theo nhiều cách, song cần bảo đảm các ý chính:
* Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm
- Nguyễn Linh Khiếu:
+ Một trong những gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam đương đại.
+ Xuất hiện trên thi đàn từ những năm 1990 với một giọng thơ riêng biệt, giàu thi ảnh và đầy nội lực. Sau đó, bẵng đi đến hơn hai mươi năm ông mới trở lại đầy ấn tượng với các tập sách như Sa hồng, Dòng thiêng, Phồn sinh. Thêm một lần nữa khẳng định tên tuổi với thi ca, đồng thời Nguyễn Linh Khiếu cũng cho thấy sự nội lực, ấp ủ và chín muồi trong sáng tạo.
- Hoa linh thảo:
+ Đề tài: quê hương.
+ Chủ đề: tình yêu quê nhà.
+ Nhan đề: Nguyễn Linh Khiếu từng chia sẻ hoa linh thảo là loài hoa không có thực, là một cái tên... “bịa” như “lá diêu bông” của Hoàng Cầm. Có điều, với Nguyễn Linh Khiếu, Linh Thảo còn là tên người yêu cũ của ông. Thông tin này ít nhiều giúp chúng ta có thể cảm nhận được hình ảnh “em” trong bài thơ.
+ Nhân vật trữ tình: “anh”.
+ Đối tượng trữ tình: hoa linh thảo, quê hương.
+ Cảm hứng chủ đạo: tình yêu quê nhà.
+ Thể thơ: thơ văn xuôi với những câu thơ viết tràn theo mạch cảm xúc, không chú ý đến việc dòng, vần, nhịp.
+ Bố cục:
• Bốn dòng đầu: Nhân vật trữ tình “anh” trở về quê nhà sau bao năm xa cách, bất ngờ gặp lại cảnh cũ người xưa
• Sáu dòng tiếp: Quê nhà hiện tại và quá khứ rưng rức sắc hoa hoa linh thảo vàng rực
• Hai dòng cuối: Cảm xúc của nhân vật trữ tình trước cảnh sắc không thay đổi của làng quê.
* Cảm nhận về hình tượng hoa linh thảo trong bài thơ
- Hoa linh thảo: như đã nói khi tìm hiểu nhan đề bài thơ, đây là loài hoa không có thực, được tác giả hư cấu.
+ Suốt dọc bài thơ, loài hoa này được gợi tả qua các chi tiết: những bông linh thảo vẫn tươi tắn sườn đê ven làng, hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này, những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm, gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất, rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo.
+ Theo đó, hoa linh thảo hiện lên như một thứ hoa đồng nội, trổ dọc sườn đê ven làng, sắc hoa vàng rực, tươi ngời. Các từ ngữ vẫn tươi tắn, vẫn rực rỡ, vàng rực rỡ, rực rỡ vẹn nguyên tô đậm sức sống, vẻ đẹp xinh tươi bất tuyệt của loài thảo mộc. Người đọc hoàn toàn có thể hình dung trên nền xanh bất tận của cỏ rả thôn quê là sắc vàng chói lói của những bông hoa bé xinh chạy dọc đôi bờ triền đê. Cảnh sắc không cầu kì nhưng đủ khiến chúng ta cảm thấy nao lòng.
+ Thêm nữa, sự xuất hiện của hoa linh thảo trong bài thơ gần như gắn liền với mọi khoảnh khắc thời gian, từ quá khứ, trong đêm trăng, khi tết gần xong, trải suốt gần hai mươi năm đến tận hiện tại chiều nay. Và xuyên suốt thời gian ấy, hoa thảo linh vẫn nhưng nhức thuỷ chung sắc vàng rực rỡ, như thể thuỷ chung đón đợi người về.
- Tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình “anh” gắn với hình tượng hoa linh thảo:
+ “Anh” vốn là một người con của làng, xa quê gần hai mươi năm. Chiều nay trở lại.
+ Trở lại làng quê tuổi thơ, những hình ảnh của hiện tại đưa anh về quá khứ: hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này khiến anh nhớ những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm hai mươi năm trước; nhớ những dải hoa ta cứ tết gần xong gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất.
+ Điệp khúc đi khỏi làng vì lẽ gì trở đi trở lại suốt dọc bài thơ như một nỗi niềm tự vấn đau đáu: Quê hương đẹp như thế này, hoa linh thảo rạng rỡ thuỷ chung như thế này, vì cớ gì ta lại bỏ đi, lại xa cách? Dẫu vì lẽ gì thì “anh” cũng đã rời làng thấp thoáng hai mươi năm, bởi vậy nên trước nỗi trăn trở trong “anh”, người đọc nên hiểu rằng đó là một dạng thức biểu hiện cho tình yêu sâu nặng “anh” dành cho quê nhà.
+ Bài thơ khép lại bằng cảm nhận sâu sắc của nhân vật trữ tình “anh” về tình cảm thuỷ chung của quê hương dành cho “anh”, dành cho những người con xa quê: chiều nay anh về rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo. Phải yêu lắm làng quê ấy, tâm hồn “anh” mới hoà điệu để thấu hiểu tình cảm bao dung mà quê hương luôn trao gửi tới mỗi đứa con của làng.
* Đánh giá chung
- Bài thơ với hình ảnh hoa linh thảo hoàn toàn hư cấu và thể thơ văn xuôi với những dòng thơ không chú trọng cách gieo vần, ngắt nhịp,... đã thể hiện một cách độc đáo tình yêu, lòng biết ơn sâu nặng của nhân vật trữ tình - tác giả - với quê hương.
- Hoa linh thảo bồi đắp trong mỗi chúng ta, nhất là những người con xa quê, một tình cảm sâu nặng với nơi chốn mình được sinh ra. Tình cảm ấy sẽ là động lực để mỗi chúng ta vững bước trên hành trình tương lai, ngay cả khi chúng ta phải tha hương nơi đất khách...
<*> Đọc thêm bài thơ:
ăn với mẹ một bữa cơm
nghe mẹ kể một câu chuyện cũ
ngôi nhà khi ta sinh ra
giờ cũng thì thầm cùng ta những đêm không ngủ
Ai cũng muốn đi ra khỏi ngôi nhà của mình
ngoài cửa sổ bao điều mới lạ
ai cũng nghĩ chỉ đi một chút rồi sẽ trở về
hầu như không ai về cả
Khi còn mẹ
hãy trở về ngôi nhà của mình
ăn với mẹ một bữa cơm
nghe mẹ kể một câu chuyện cũ
mẹ mất rồi thì về với ai.
* Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm
- Nguyễn Linh Khiếu:
+ Một trong những gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam đương đại.
+ Xuất hiện trên thi đàn từ những năm 1990 với một giọng thơ riêng biệt, giàu thi ảnh và đầy nội lực. Sau đó, bẵng đi đến hơn hai mươi năm ông mới trở lại đầy ấn tượng với các tập sách như Sa hồng, Dòng thiêng, Phồn sinh. Thêm một lần nữa khẳng định tên tuổi với thi ca, đồng thời Nguyễn Linh Khiếu cũng cho thấy sự nội lực, ấp ủ và chín muồi trong sáng tạo.
- Hoa linh thảo:
+ Đề tài: quê hương.
+ Chủ đề: tình yêu quê nhà.
+ Nhan đề: Nguyễn Linh Khiếu từng chia sẻ hoa linh thảo là loài hoa không có thực, là một cái tên... “bịa” như “lá diêu bông” của Hoàng Cầm. Có điều, với Nguyễn Linh Khiếu, Linh Thảo còn là tên người yêu cũ của ông. Thông tin này ít nhiều giúp chúng ta có thể cảm nhận được hình ảnh “em” trong bài thơ.
+ Nhân vật trữ tình: “anh”.
+ Đối tượng trữ tình: hoa linh thảo, quê hương.
+ Cảm hứng chủ đạo: tình yêu quê nhà.
+ Thể thơ: thơ văn xuôi với những câu thơ viết tràn theo mạch cảm xúc, không chú ý đến việc dòng, vần, nhịp.
+ Bố cục:
• Bốn dòng đầu: Nhân vật trữ tình “anh” trở về quê nhà sau bao năm xa cách, bất ngờ gặp lại cảnh cũ người xưa
• Sáu dòng tiếp: Quê nhà hiện tại và quá khứ rưng rức sắc hoa hoa linh thảo vàng rực
• Hai dòng cuối: Cảm xúc của nhân vật trữ tình trước cảnh sắc không thay đổi của làng quê.
* Cảm nhận về hình tượng hoa linh thảo trong bài thơ
- Hoa linh thảo: như đã nói khi tìm hiểu nhan đề bài thơ, đây là loài hoa không có thực, được tác giả hư cấu.
+ Suốt dọc bài thơ, loài hoa này được gợi tả qua các chi tiết: những bông linh thảo vẫn tươi tắn sườn đê ven làng, hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này, những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm, gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất, rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo.
+ Theo đó, hoa linh thảo hiện lên như một thứ hoa đồng nội, trổ dọc sườn đê ven làng, sắc hoa vàng rực, tươi ngời. Các từ ngữ vẫn tươi tắn, vẫn rực rỡ, vàng rực rỡ, rực rỡ vẹn nguyên tô đậm sức sống, vẻ đẹp xinh tươi bất tuyệt của loài thảo mộc. Người đọc hoàn toàn có thể hình dung trên nền xanh bất tận của cỏ rả thôn quê là sắc vàng chói lói của những bông hoa bé xinh chạy dọc đôi bờ triền đê. Cảnh sắc không cầu kì nhưng đủ khiến chúng ta cảm thấy nao lòng.
+ Thêm nữa, sự xuất hiện của hoa linh thảo trong bài thơ gần như gắn liền với mọi khoảnh khắc thời gian, từ quá khứ, trong đêm trăng, khi tết gần xong, trải suốt gần hai mươi năm đến tận hiện tại chiều nay. Và xuyên suốt thời gian ấy, hoa thảo linh vẫn nhưng nhức thuỷ chung sắc vàng rực rỡ, như thể thuỷ chung đón đợi người về.
- Tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình “anh” gắn với hình tượng hoa linh thảo:
+ “Anh” vốn là một người con của làng, xa quê gần hai mươi năm. Chiều nay trở lại.
+ Trở lại làng quê tuổi thơ, những hình ảnh của hiện tại đưa anh về quá khứ: hoa linh thảo nhân từ vẫn rực rỡ nơi này khiến anh nhớ những bông linh thảo vàng rực rỡ trong những đêm trăng sớm hai mươi năm trước; nhớ những dải hoa ta cứ tết gần xong gió biển lại bứt đi một vài bông mang đi mất.
+ Điệp khúc đi khỏi làng vì lẽ gì trở đi trở lại suốt dọc bài thơ như một nỗi niềm tự vấn đau đáu: Quê hương đẹp như thế này, hoa linh thảo rạng rỡ thuỷ chung như thế này, vì cớ gì ta lại bỏ đi, lại xa cách? Dẫu vì lẽ gì thì “anh” cũng đã rời làng thấp thoáng hai mươi năm, bởi vậy nên trước nỗi trăn trở trong “anh”, người đọc nên hiểu rằng đó là một dạng thức biểu hiện cho tình yêu sâu nặng “anh” dành cho quê nhà.
+ Bài thơ khép lại bằng cảm nhận sâu sắc của nhân vật trữ tình “anh” về tình cảm thuỷ chung của quê hương dành cho “anh”, dành cho những người con xa quê: chiều nay anh về rực rỡ vẹn nguyên hai sườn đê hai dải hoa linh thảo. Phải yêu lắm làng quê ấy, tâm hồn “anh” mới hoà điệu để thấu hiểu tình cảm bao dung mà quê hương luôn trao gửi tới mỗi đứa con của làng.
* Đánh giá chung
- Bài thơ với hình ảnh hoa linh thảo hoàn toàn hư cấu và thể thơ văn xuôi với những dòng thơ không chú trọng cách gieo vần, ngắt nhịp,... đã thể hiện một cách độc đáo tình yêu, lòng biết ơn sâu nặng của nhân vật trữ tình - tác giả - với quê hương.
- Hoa linh thảo bồi đắp trong mỗi chúng ta, nhất là những người con xa quê, một tình cảm sâu nặng với nơi chốn mình được sinh ra. Tình cảm ấy sẽ là động lực để mỗi chúng ta vững bước trên hành trình tương lai, ngay cả khi chúng ta phải tha hương nơi đất khách...
<*> Đọc thêm bài thơ:
TRỞ VỀ NHÀ
(Nguyễn Linh Khiếu)
Hãy trở về ngôi nhà của mìnhăn với mẹ một bữa cơm
nghe mẹ kể một câu chuyện cũ
ngôi nhà khi ta sinh ra
giờ cũng thì thầm cùng ta những đêm không ngủ
Ai cũng muốn đi ra khỏi ngôi nhà của mình
ngoài cửa sổ bao điều mới lạ
ai cũng nghĩ chỉ đi một chút rồi sẽ trở về
hầu như không ai về cả
Khi còn mẹ
hãy trở về ngôi nhà của mình
ăn với mẹ một bữa cơm
nghe mẹ kể một câu chuyện cũ
mẹ mất rồi thì về với ai.
(Theo vannghequandoi.com.vn)