I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
“Trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, Phạm Tiến Duật nhắc đến những chiếc xe và những người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn khốc liệt. Tác giả tạo cho bài thơ một cách nói, một cách nhìn lạc quan:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái...

Hình ảnh chiếc xe không kính và người lái xe trên đường Trường Sơn thật độc đáo. Giữa bom đạn, người lái xe nhìn thấy gió, thấy con đường, thấy sao trời và cánh chim. Mọi hình ảnh đều lướt qua rất nhanh. Người đọc có cảm giác Phạm Tiến Duật đang ngồi trên chiếc xe không kính. Tác giả lái chiếc xe của riêng mình băng trong hàng nghìn cây số bom đạn.
Hình ảnh người lái xe: “Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi” thường thấy trong những năm chiến tranh, nhưng có lẽ chỉ Phạm Tiến Duật mới có được, mới chớp được khoảnh khắc ấy để đưa vào thơ mình.
(Trích Nhà thơ của đường Trường Sơn huyền thoại - Nguyễn Đức Mậu, theo qdnd.vn)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706145]: Đối tượng bàn luận của đoạn trích là gì?
Đối tượng bàn luận của đoạn trích là: hình ảnh những chiếc xe và những người lái xe trong bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính của nhà thơ Phạm Tiến Duật.
Câu 2 [706146]: Trong đoạn trích, dẫn chứng nào được sử dụng để minh hoạ cho ý kiến Tác giả tạo cho bài thơ một cách nói, một cách nhìn lạc quan?
Trong đoạn trích, dẫn chứng được sử dụng để minh hoạ cho ý kiến: Tác giả tạo cho bài thơ một cách nói, một cách nhìn lạc quan là đoạn thơ Không có kính không phải vì xe không có kính... Như sa, như ùa vào buồng lái...
Câu 3 [706147]: Chỉ ra giọng điệu được thể hiện trong câu văn: Hình ảnh chiếc xe không kính và người lái xe trên đường Trường Sơn thật độc đáo.
Giọng điệu được thể hiện trong câu văn Hình ảnh chiếc xe không kính và người lái xe trên đường Trường Sơn thật độc đáo: khẳng định, khen ngợi/ ngợi ca.
Câu 4 [706148]: Hình ảnh người lái xe: “Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi” thường thấy trong những năm chiến tranh, nhưng có lẽ chỉ Phạm Tiến Duật mới có được, mới chớp được khoảnh khắc ấy để đưa vào thơ mình.
Phân tích hiệu quả sự kết hợp giữa thao tác lập luận so sánh và thao tác lập luận bình luận trong câu văn trên.
- Thao tác lập luận so sánh và thao tác lập luận bình luận: Chỉ Phạm Tiến Duật mới chớp được khoảnh khắc Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi - một hình ảnh quen thuộc trong hiện thực chiến tranh - để đưa vào thơ ca.
- Hiệu quả kết hợp các thao tác lập luận:
+ Khẳng định vẻ riêng, nét độc đáo của hình tượng người lái xe trong thơ Phạm Tiến Duật so với thơ ca kháng chiến chống Mỹ.
+ Khẳng định khả năng nhạy bén trong nghệ thuật và sự tài hoa của nhà thơ.
Câu 5 [706149]: Ý kiến nào trong đoạn trích khiến anh/ chị ấn tượng nhất? Vì sao?
Thí sinh tự do lựa chọn ý kiến trong đoạn trích khiến bản thân ấn tượng nhất; đồng thời lí giải rõ nguyên nhân vì sao. Chẳng hạn:
- Ý kiến ấn tượng nhất: Người đọc có cảm giác Phạm Tiến Duật đang ngồi trên chiếc xe không kính. Tác giả lái chiếc xe của riêng mình băng trong hàng nghìn cây số bom đạn.
- Lí do: Ý kiến gợi hình dung sinh động về hình tượng nhà thơ với trải nghiệm thực tế thú vị (ngồi trên chiếc xe không kính, băng trong hàng nghìn cây số bom đạn) để rồi chúng ta có thể tự hỏi: Phải chăng, chính trải nghiệm đó đã khiến nhà thơ viết nên bài thơ tuyệt vời?
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706150]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về ngôn ngữ của bài thơ sau:

RỒI SẼ CÓ MỘT NGÀY TA NGOÁI LẠI
            (Đinh Thị Thu Vân)
rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại
bạn bè ơi, khi ấy có còn nhau
cơn lốc đời đưa đẩy bạn về đâu
ta ngoái lại tìm nhau, e mất dấu

ta ngoái lại tìm nhau, mong ẩn náu
góc bạn bè yên ấm, cảm thông ơi
ta ngoái lại rụng rời đôi cánh mỏi
góc bạn bè tin cậy, bớt chơi vơi

ta ngoái lại tìm nhau, đừng sỏi đá
đừng dập vùi chi nữa trái tim hoang
thôi đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng
xin một lần tha thứ thuở lang thang
tha thứ nhé bạn ơi ngày cay đắng
ta quẩn quanh nuôi giữ xót xa mình
tha thứ nhé những niềm vui không vóc dáng
thuở đam mê bè bạn khuất xa dần...

rồi sẽ có một ngày, sau tháng ngày dâu bể
chúng mình cùng ngoái lại tìm nhau
ta nói yêu thương khi mắt đổi thay màu
bàn tay héo cầm lâu cho ấm mãi

trái tim héo, nụ cười xưa dẫu héo
chỉ xin đừng tàn lụi chút niềm tin
dẫu mong manh vụn vỡ chẳng nguyên lànhxin hãy có một ngày nhen nhúm lại.
(Theo Các nhà thơ nữ Việt Nam sáng tác và phê bình, NXB Giáo dục, 2001)
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về ngôn ngữ của bài thơ Rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại (Đinh Thị Thu Vân) có thể được triển khai theo hướng:
- Mỗi loại hình nghệ thuật sử dụng một chất liệu riêng (chất liệu của âm nhạc là nhịp điệu, tiết tấu, âm vực; chất liệu của điêu khắc là hình khối; chất liệu của hội hoạ là màu sắc, bố cục;...) và chất liệu của văn học là ngôn từ nghệ thuật. Bằng ngôn từ nghệ thuật, nhà văn nhà thơ có thể viết nên các sáng tác văn chươn nghệ thuật.
- Bài thơ Rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại của Đinh Thị Thu Vân viết về đề tài tình bạn - một đề tài quen thuộc của thơ ca (Chúng ta đã từng biết đến những thi phẩm tuyệt đỉnh viết về tình bạn như Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng (Lý Bạch), Khóc Dương Khuê (Nguyễn Khuyến),...) song lời thơ không tập trung gợi lại những kỉ niệm về tình bạn mà chủ yếu bộc bạch suy tư, chiêm nghiệm về ý nghĩa của tình bạn trong cuộc đời. Ngôn ngữ lời thơ đóng vai trò quan trọng trong việc biểu đạt những cảm nghiệm ấy.
- Ngôn ngữ của bài thơ Rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại (Đinh Thị Thu Vân):
+ Từ ngữ trong lời thơ khá linh hoạt và tập trung biểu đạt các nội dung:
• Dự cảm về sự chia phôi trong tương lai (khổ thơ thứ nhất): có còn nhau, bạn về đâu, e mất dấu; dự cảm về những thăng trầm, phôi phai, tàn lụi (khổ thơ thứ năm, sáu): tháng ngày dâu bể, mắt đổi thay màu, bàn tay héo, trái tim héo, nụ cười héo; dự cảm về sự tan vỡ (khổ thơ thứ sáu): dẫu mong manh vụn vỡ chẳng nguyên lành.
• Nhận thức về giá trị tình bạn (khổ thơ thứ hai): mong ẩn náu, yên ấm, cảm thông, tin cậy, bớt chơi vơi, bàn tay héo cầm lâu cho ấm mãi.
• Khuyên lơn đừng phũ phàng, tha thiết được bao dung (khổ thơ thứ ba, tư): đừng sỏi đá, đừng dập vùi, đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng, xin một lần tha thứ, tha thứ nhé,...
• Khao khát trở lại tình bạn thuở ban sơ (khổ thơ thứ sáu): xin hãy có một ngày nhen nhúm lại.
+ Câu thơ linh hoạt giọng điệu:
• Âu lo, thấp thỏm nghi hoặc: bạn bè ơi, khi ấy có còn nhau
• Cảm thán: góc bạn bè yên ấm, cảm thông ơi
• Cầu khiến: đừng sỏi đá, đừng dập vùi, đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng, xin một lần tha thứ, tha thứ nhé, xin hãy có một ngày nhen nhúm lại
+ Vận dụng thành công các biện pháp tu từ từ vựng, tu từ cú pháp:
• Ẩn dụ: cơn lốc đời, đừng sỏi đá, ngày cay đắng, niềm vui không vóc dáng, bàn tay héo, trái tim héo, nụ cười héo.
• Câu hỏi tu từ: bạn bè ơi, khi ấy có còn nhau.
• Phép điệp: ta ngoái lại tìm nhau, đừng... (đừng sỏi đá, đừng dập vùi, đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng), xin một lần tha thứ, tha thứ nhé.
⟶ Ngôn ngữ thơ biến hoá linh hoạt, giàu sức gợi cảm, thấm đẫm suy tưởng về tình bạn. Với chất liệu ngôn từ này, Đinh Thị Thu Vân đã dệt nên một định nghĩa về tình bạn, từ đó mang đến bạn đọc thông điệp ý nghĩa, nhân văn: Tình bạn cao quý không bao giờ thay đổi dù cuộc đời thay đổi.
Câu 7 [706151]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/ chị về cơ hội và thách thức của giới trẻ ngày nay trong việc lựa chọn nghề nghiệp.
Bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/chị về cơ hội và thách thức của giới trẻ ngày nay trong việc lựa chọn nghề nghiệp có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Những biến đổi của thời đại xã hội luôn kéo theo sự biến đổi của các ngành nghề lao động trong khi có công ăn việc làm với thu nhập ổn định luôn là nhu cầu bất biến của con người. Thực tế cho thấy những người trẻ hiện đại đã và đang đối diện với vô vàn thách thức cũng như cơ hội trong việc lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân.
2. Thân bài
- Sơ lược về thời đại hiện đại: thời đại 4.0 - thời đại với những thành quả kì diệu của công nghệ số,...
- Cơ hội và thách thức trong việc lựa chọn nghề nghiệp của giới trẻ hiện nay:
+ Cơ hội: Rất nhiều ngành nghề mới xuất hiện (như sáng tạo nội dung, tâm lí học, streamer, trí tuệ nhân tạo, digital marketing, an ninh mạng, công nghệ kĩ thuật ô tô, logistics, big data, công nghệ sinh học,...).
+ Thách thức
• Nhiều ngành nghề suy giảm hoặc biến mất (giáo viên, chăm sóc khách hàng, bác sĩ, dược sĩ, kiểm toán, kế toán, cảnh sát, chuyên gia, bảo vệ,...; sự thay thế của robot khiến hàng triệu công nhân Việt Nam ở các khu công nghiệp có khả năng thất nghiệp, tuổi thất nghiệp khá trẻ - khoảng 25 tuổi).
• Những ngành nghề mới đòi hỏi năng lực, trình độ cao
• Sự tụt hậu của nhiều người trẻ so với sự phát triển mạnh mẽ của thời đại
- Giải pháp ứng phó với các thách thức và tăng cường khả năng tận dụng các cơ hội:
+ Tự đánh giá năng lực của bản thân, tìm hiểu ước mơ, khát vọng của bản thân,...
+ Tham khảo lí thuyết lựa chọn nghề nghiệp của John Holland; tham gia các buổi tư vấn hướng nghiệp ở các trường đại học lớn, các tổ chức uy tín; tham khảo ý kiến người thân, các anh chị đi trước;...
+ Nắm bắt những ngành nghề mới trong thực tế, trong các trường đại học, có lựa chọn phù hợp.
+ Không ngừng học tập, trau dồi bản thân (tâm - trí - lực) để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.
+...
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động
- Nhận thức: Lựa chọn nghề nghiệp là việc trọng đại trong cuộc đời mỗi người, cần nghiêm túc, cẩn trọng trong quyết định này.
- Hành động: Chủ động, tích cực tìm hiểu các thông tin về dự báo xu hướng nghề nghiệp trong tương lai để có được quyết định lựa chọn nghề nghiệp phù hợp.
<*> Tham khảo bài viết:
(1) Chuyên gia dự đoán những ngành nghề sẽ biến mất trong tương lai https://laodong.vn/giao-duc/chuyen-gia-du-doan-nhung-nganh-nghe-se-bien-mat-trong-tuong-lai-1295367.ldo
(2) Top 8 những ngành nghề mới xuất hiện https://cantho.fpt.edu.vn/nhung-nganh-nghe-moi-xuat-hien/
(3) Top 5 xu hướng chọn nghề của giới trẻ hiện nay https://cantho.fpt.edu.vn/xu-huong-chon-nghe-cua-gioi-tre-hien-nay/
(4) Thách thức của thế hệ trẻ thời đại số: nhiều cơ hội nhưng loạn định hướng https://thanhnien.vn/thach-thuc-cua-the-he-tre-thoi-dai-so-nhieu-co-hoi-nhung-loan-dinh-huong-1851513563.htm