I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc bài thơ:
TÔI KHÓC NHỮNG CÁNH ĐỒNG RAU KHÚC
(Nguyễn Quang Thiều)
Tưởng nhớ bà nội
Không còn gì cho tôi khóc sớm nay ngoài cánh đồng rau khúc
Sương dâng hơi chõ xôi mùa cuối của bà tôi
Những con chuột đồng ướt át và run rẩy gọi tôi
Về xứ sở những lùm dứa dại
Tôi khóc những mùa rau khúc tôi thiếp đi bên miếng bánh của mình
Tôi khóc bên bờ dòng sông, bầy sáo mỏ ngà xù lông trong gió lạnh
Tôi khóc em của tôi mười mấy năm vẫn còn ngơ ngác
Trước câu hỏi vì sao tôi ra đi ngày rau khúc chưa tàn

Tôi khóc ngang triền bãi trong mưa hoàng hôn ngạt thở
Tôi khóc những bà già đang rửa chân trước những ngôi nhà ẩm ướt ven đê
Tôi khóc những sợi tóc nàng dâu rụng xuống đất đai lại mọc lên những sợi tóc
Những ngọn bí đen không lá bò kín vầng trán hói của cơn mê
Tôi khóc những người nông dân làng tôi quảy sọt vừa đi vừa mơ nấm mộ của mình
Tôi khóc những ngón tay bại liệt của bà tôi không chịu tự sát
Tôi khóc tuổi thơ tôi như miếng bánh rơi vào bếp tro bụi bặm
Tôi khóc những mùa rau khúc thiêng liêng phủ đầy mưa xuân như phủ đầy cám nếp
Nơi mãi mãi giấu vùi hơi thở bà tôi.
Tháng Giêng năm Giáp Tuất
(Theo Sông Hương Thơ (1983 - 2003) tuyển chọn, NXB Văn hoá Thông tin, 2003)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706279]: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là “tôi”.
Câu 2 [706280]: Xác định đề tài và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
- Đề tài: quê hương.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: nỗi nhớ, tình yêu quê hương da diết.
Câu 3 [706281]: Phân tích tác dụng của điệp khúc Tôi khóc... trong bài thơ.
Tác dụng của điệp khúc Tôi khóc... trong bài thơ: Bộc lộ nỗi nhớ rưng rức, niềm xúc động trong nhân vật trữ tình khi hồi tưởng hình ảnh người bà, quê hương,... những năm tháng tuổi thơ.
Câu 4 [706282]: Nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh cánh đồng rau khúc xuyên suốt bài thơ.
Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh cánh đồng rau khúc xuyên suốt bài thơ:
- Biểu tượng cho tình yêu thương sau cùng bà dành cho cháu trước khi đi xa (hơi chõ xôi mùa cuối của bà tôi).
- Biểu tượng cho tuổi thơ của “tôi” (tuổi thơ gắn liền với thứ bánh mà bà vẫn chắt chiu làm cho cháu mỗi mùa rau khúc - Tôi khóc những mùa rau khúc tôi thiếp đi bên miếng bánh của mình)
- Biểu tượng cho những điều còn mãi, không thay đổi của quê hương (cánh đồng rau khúc của hiện tại gợi nhắc về quá khứ, khiến “tôi” rưng rức nhớ quê, nhớ tuổi thơ: Không còn gì cho tôi khóc sớm nay ngoài cánh đồng rau khúc).
Câu 5 [706283]: Cảm nhận của anh/ chị về hình tượng quê hương được gợi tả trong bài thơ.
Hình tượng quê hương được gợi tả trong bài thơ:
- Hiện lên rõ nét và ngồn ngộn qua rất nhiều hình ảnh:
+ Thiên nhiên: cánh đồng rau khúc, sương dâng, những con chuột đồng ướt át và run rẩy, những lùm dứa dại, dòng sông, bầy sáo mỏ ngà xù lông, triền bãi, những ngọn bí đen không lá, mưa xuân.
+ Con người: bà tôi, em của tôi, những bà già đang rửa chân trước những ngôi nhà ẩm ướt ven đê, những sợi tóc nàng dâu rụng xuống, những người nông dân làng tôi quảy sọt.
- Các hình ảnh khắc hoạ một quê hương trong quá khứ (trong kí ức/ trong sự hồi tưởng của “tôi”) với khung cảnh thiên nhiên thật thuần khiết, tự nhiên, nguyên thuỷ; bình yên và rất nên thơ cùng những người dân lao động chất phác, thực thà; cần mẫn, miệt mài, chịu thương chịu khó. Đó là một quê hương thật đẹp, thật hiền!
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706284]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) về màu sắc siêu thực trong bài thơ ở phần Đọc hiểu.
Đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) về màu sắc siêu thực trong bài thơ Tôi khóc những cánh đồng rau khúc (Nguyễn Quang Thiều) có thể được triển khai theo hướng:
- Nguyễn Quang Thiều là một trong những gương mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam đương đại. Thơ của ông mang đậm màu sắc siêu thực. Sông Đáy, Bài hát về cố hương, Những người đàn bà gánh nước sông, Tôi khóc những cánh đồng rau khúc,... là những thi phẩm như thế.
- Màu sắc siêu thực trong bài thơ Tôi khóc những cánh đồng rau khúc:
+ Cách viết phóng túng, việc đưa vào lời thơ những liên tưởng tự do, việc không tuân thủ trật tự ngữ pháp đến những dòng thơ, câu thơ được tổ chức theo hướng “lạ hoá”, phi lô gích với sự kết hợp bất thường của các từ ngữ: Sương dâng hơi chõ xôi mùa cuối (Hơi sương bay lên khiến “tôi” nhớ đến hơi nóng bốc lên từ chõ xôi khúc cuối cùng mà bà nấu), Tôi khóc... (những mùa rau khúc, em của tôi mười mấy năm vẫn còn ngơ ngác, ngang triền bãi, tuổi thơ tôi như miếng bánh rơi vào bếp tro bụi bặm,... - biểu đạt nỗi nhớ cảnh quê, người quê mỗi nhưng nhức trong tâm khảm nhân vật trữ tình).
+ Sự xuất hiện của hàng loạt hình ảnh hư ảo, mơ hồ, trừu tượng, khó hình dung, lí giải một cách tường minh: Những con chuột đồng ướt át và run rẩy gọi tôi, mưa hoàng hôn ngạt thở, những sợi tóc nàng dâu rụng xuống đất đai lại mọc lên những sợi tóc, những ngón tay bại liệt của bà tôi không chịu tự sát,... 
- Ý nghĩa của màu sắc siêu thực trong bài thơ:
+ Góp phần khắc hoạ hình tượng quê hương trong tâm thức của nhân vật trữ tình “tôi”, một quê hương với cảnh sắc thiên nhiên không vô tri vô giác mà hữu linh, hữu tình; một quê hương với những con người không chỉ câm lặng làm lụng mà dường như ai ai cũng đầy nội cảm, tâm hồn con người nào cũng thật bí ẩn, thiêng liêng.
+ Góp phần biểu đạt những rung cảm tinh tế và thế giới nội tâm vô cùng phong phú của nhân vật trữ tình; từ đó khắc sâu ấn tượng về một người con nặng lòng với đất và người quê hương.
Câu 7 [706285]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/chị về đức tính kiên trì ở người trẻ hôm nay.
Bài văn trình bày suy nghĩ về đức tính kiên trì ở người trẻ hôm nay có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: “Tôi đã từng thất bại 10.000 lần, và tìm ra 10.000 cách để thành công nhưng không hiệu quả.”. Đó là câu nói củ Ê-đi-xơn - một nhà khoa học vĩ đại với những phát minh vĩ đại cho nhân loại. Câu nói ấy khiến chúng ta nghĩ đến nhiều điều, trong đó, hẳn nhiên có ý nghĩ về sự kiên trì. Và chúng ta, những người trẻ hôm nay, dẫu rất thấm thía lời dạy “Có công mài sắt có ngày nên kim” của cổ nhân, liệu có mấy ai đủ kiên trì, kiên nhẫn như Ê-đi-xơn để kiến tạo nên những điều tuyệt vời cho cuộc sống?
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn “kiên trì”: giữ vững, không thay đổi ý định, ý chí để làm việc gì đó đến cùng, mặc dù gặp khó khăn, trở lực. Kiên trì là một đức tính, một phẩm chất tốt đẹp, cần có ở con người.
- Bình luận về đức tính kiên trì ở người trẻ hôm nay:
+ Thời đại ngày nay ít nhiều tác động đến sự kiên trì của người trẻ:
• Sự phát triển của khoa học công nghệ kĩ thuật số mang lại cho con người quá nhiều tiện ích. Chúng ta đang được thụ hưởng thực nhiều thành quả từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0). Theo đó, nhiều người quen với ý nghĩ mọi thứ thật dễ dàng, sẵn có, tiện lợi. Đây là ý nghĩ thực tệ hại bởi nó sẽ triệt tiêu sự chủ động, tích cực của chúng ta, làm chúng ta dần trở nên thụ động, bị động trong cuộc sống, nhất là khi đối diện với khó khăn, thử thách.
• Nhịp sống gấp gáp của thời đại hiện đại cũng khiến nhiều người trẻ bị cuốn vào vòng xoáy “cao tốc” của nó. Điều này khiến không ít bạn trẻ bị mất đi thói quen chậm rãi, kĩ lưỡng, kiên trì trong học tập và làm việc.
+ Sự kiên trì ở người trẻ ngày nay:
• Có những người trẻ sẵn sàng đối diện với khó khăn, thử thách, kiên nhẫn, bền chí tìm cách vượt qua thách thức. Những người trẻ này thường sẽ đạt đến thành công.
• Song thực tế cũng cho thấy nhiều người trẻ hôm nay:
o Lười biếng, thụ động, phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ thay vì làm chủ công nghệ và tìm cách phát triển trên nền tảng công nghệ hiện đại.
o Khi đối diện với khó khăn dễ dàng mất bình tĩnh, thiếu đi sự quyết tâm để tìm hướng giải quyết và vượt qua trở lực (ví dụ: Nhỏ nhặt nhất, có thể thấy nhiều người trẻ thậm chí không đủ kiên nhẫn để chờ mấy chục giây đèn đỏ, họ dễ dàng bực dọc khó chịu khi phải chờ đợi một ai đó,... Lớn hơn, họ chỉ hứng thú với những việc có kết quả ngay lập tức mà không phải chờ đợi lâu nên những người này sẵn sàng từ chối nhiệm vụ có mục tiêu lâu dài,...). Họ thiếu kiên trì trong học tập, lao động, trong việc thực hiện các kế hoạch đề ra,...
+ Người trẻ hôm nay cần kiên trì vì nhiều sự vật, sự việc, hiện tượng cần thời gian để chín muồi. Sự kiên trì giúp người trẻ chạm được đến trạng thái chín muồi ấy, từ đó người trẻ sẽ có cơ hội thành công.
+ Để người trẻ hôm nay rèn luyện được tính kiên trì, họ cần xác định rõ mục tiêu hướng tới; lường trước được những khó khăn, thách thức; chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết để vượt qua trở ngại có thể xảy đến; tin tưởng vào sự thành công; quyết tâm hành động để vượt qua trở lực, hiện thực hoá mục tiêu;...
- Mở rộng:
+ Kiên trì khác với ù lì, trì hoãn, mặc kệ thách thức trôi qua.
+ Đức kiên trì cũng cần một tư duy sắc sảo, nhạy bén hỗ trợ để tránh lãng phí thời gian, công sức,...
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động

- Kiên trì là một phẩm chất tốt đẹp cần có ở con người mọi thời đại, đặc biệt là giới trẻ - những người ham thích tốc độ và khao khát thành công nhanh chóng.
- Tính kiên trì cần được người trẻ hiện thực hoá qua những hành động cụ thể trong học tập, lao động, từ những việc nhỏ nhất...