I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
THỊ MÀU
(Anh Ngọc)
Người mấy trăm năm làm rung chuyển những sân đình
Làm điên đảo những phông màn khép mở
Người táo bạo
Người không hề biết sợ
Người chưa từng lùi bước trước tình yêu
Người phá tung khuôn khổ những điệu chèo
Để cuộc sống ùa lên đầu cửa miệng
Người trung thực đến không cần giấu giếm
Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa
Người cả gan sàm sỡ cả cửa chùa
Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo
Thừa sinh lực nên người luôn túng thiếu
Nên hương trầm tiếng mõ khéo trêu ngươi
Người đi qua nghiêng ngả những trận cười
Chấp tất cả lời ong ve mai mỉa
Người chịu hết mọi thói đời độc địa
Chiếc quạt màu khép mở vẫn ung dung
Trên môi người câu hát cứ trẻ trung
Từng sợi tóc cũng rung theo nhịp phách
Mùi táo chín, mùi hương, mùi da thịt
Người đi qua sân khấu tới đời thường
Người sống trong hơi thở của nhân dân
Mấy trăm năm ai để thương để giận
Câu sa lệch cũng hò reo nổi loạn
Nhịp trống gầm lên những khát vọng không lời
Những khát vọng nằm sâu trong mỗi trái tim người
Được sống đúng với lòng mình thực chất
Những xiềng xích phết màu sơn đạo đức
Mấy trăm năm không khóa nổi Thị Màu
Những cánh màn đã khép lại đằng sau
Táo vẫn rụng sân đình không ai nhặt
Bao Thị Màu đã trở về đời thực
Vị táo còn chua mãi ở đầu môi.
(Theo vnexpress.net)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 [706306]: Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.
Câu 2 [706307]: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là tác giả (ẩn danh - không xưng hô rõ ràng).
Câu 3 [706308]: Người trung thực đến không cần giấu giếm
Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa
Người cả gan sàm sỡ cả cửa chùa
Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo

Đoạn thơ trên khắc họa những đặc điểm nào của nhân vật Thị Màu?
Người trung thực đến không cần giấu giếm
Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa
Người cả gan sàm sỡ cả cửa chùa
Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo

Đoạn thơ trên khắc họa các đặc điểm nào của nhân vật Thị Màu:
- Xinh đẹp, đa tình (người xưa cho là lẳng lơ): Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa
- Thành thực với chính bản thân mình/ dám sống thực là chính mình (không quan tâm đến sự phán xét của người đời): trung thực đến không cần giấu giếm/ Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa...
- Khao khát tình yêu, hạnh phúc: Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa, cả gan sàm sỡ cả cửa chùa/ Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo. (Thị Màu trong tích chèo cổ Quan Âm Thị Kính đem lòng yêu Kính Tâm - một người nữ do bạc phận nên giả trai vào chùa tu hành.)
- Táo bạo, dạn dĩ: cả gan sàm sỡ cả cửa chùa/ Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo.
Câu 4 [706309]: Những xiềng xích phết màu sơn đạo đức
Mấy trăm năm không khóa nổi Thị Màu

Chỉ ra thông điệp của hai dòng thơ trên.
Những xiềng xích phết màu sơn đạo đức
Mấy trăm năm không khóa nổi Thị Màu

Thông điệp của hai dòng thơ trên: Những trói buộc, luật tục hà khắc của luân lí đạo đức phong kiến (những xiềng xích phết màu sơn đạo đức) không thể kiềm toả được tâm hồn khao khát tình yêu, hạnh phúc, dám sống là chính mình trong tình yêu. Khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc sẽ muôn đời chiến thắng.
Câu 5 [706310]: Nhận xét cảm hứng chủ đạo được thể hiện trong bài thơ.
- Cảm hứng chủ đạo được thể hiện trong bài thơ: đồng tình, yêu mến, ngợi ca hình tượng Thị Màu - biểu tượng của khát vọng sống là chính mình, khát vọng tình yêu, hạnh phúc,...
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ mang lại cho tác phẩm tính nhân văn sâu sắc; bộc lộ rõ nét tình cảm nhân đạo của tác giả; mang đến người đọc nhiều thông điệp nhân sinh ý nghĩa.
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 6 [706311]: (2,0 điểm)
Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) cảm nhận về một vẻ đẹp khiến anh/ chị ấn tượng nhất từ nhân vật Thị Màu trong bài thơ ở phần Đọc hiểu.
Đây là một đề mở, thí sinh có thể tự do lựa chọn một vẻ đẹp bất kì từ hình tượng nhân vật Thị Màu trong bài thơ cùng tên cùa nhà thơ Anh Ngọc để viết cảm nhận, chẳng hạn: ngoại hình xinh đẹp; tính cách táo bạo; dám sống thực với bản thân mình; tự tin vào lối sống của bản thân; khao khát tình yêu, hạnh phúc; sức sống mãnh liệt;... Đoạn văn cần tập trung làm rõ:
- Vẻ đẹp ấn tượng nhất từ nhân vật Thị Màu là gì? Được thể hiện qua (những) dòng thơ nào?
- Tại sao lại ấn tượng nhất với vẻ đẹp đó?
Chẳng hạn:
- Ấn tượng nhất với khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc của Thị Màu (Người trung thực đến không cần giấu giếm/ Cặp môi hồng con mắt ướt đong đưa/ Người cả gan sàm sỡ cả cửa chùa/ Chọn sắc áo cà sa mà chọc ghẹo).
- Lí do ấn tượng nhất với vẻ đẹp đó:
+ Thị Màu là một cô gái thuộc về xã hội phong kiến. Xã hội phong kiến có rất nhiều những hủ tục hà khắc trói buộc quyền sống của những người phụ nữ như “tam tòng” (tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử), “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” (con cái, đặc biệt là con gái, không được tự quyền định đoạt hôn nhân của mình, hôn nhân do cha mẹ sắp đặt),... Một trái tim khát khao tình yêu như Thị Màu hẳn nhiên không để cho những hủ tục đó trói buộc. Song thật trớ trêu, chàng trai mà Thị Màu đem lòng yêu lại là... Kính Tâm, một “chú tiểu” (người xuất gia, tu hành) và lại là một người phụ nữ do bất hạnh cá nhân phải giả trai xuất gia!
+ Có tình cảm với Kính Tâm, Thị Màu bất chấp mọi lời ong tiếng ve của người đời (Chấp tất cả lời ong ve mai mỉa/ Người chịu hết mọi thói đời độc địa). Điều này chứng tỏ khát vọng tình yêu, hạnh phúc trong Thị Màu là vô biên, tuyệt đích và thực đáng chia sẻ, ngợi ca!
Câu 7 [706312]: (4,0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ), trình bày suy nghĩ của anh/ chị về đức tính chăm chỉ ở thế hệ trẻ ngày nay.
Bài văn trình bày suy nghĩ về đức tính chăm chỉ ở thế hệ trẻ ngày nay có thể được triển khai nhiều cách. Song cần bảo đảm các ý:
1. Mở bài (gián tiếp)
- Dẫn dắt vấn đề
- Nêu vấn đề
Ví dụ: Nếu coi hành trình vào đời của những người trẻ chúng ta là một cuộc viễn du, chắc chắn chúng ta sẽ phải có sự chuẩn bị kĩ lưỡng cho chuyến đi này. Hành trang bạn mang theo sẽ là gì? - Nhiệt huyết; niềm tin; khát vọng thành công, hạnh phúc; sự nhạy bén; khả năng sáng tạo;...? Hẳn nhiên câu trả lời ấy chưa đủ, bởi nó còn thiếu một thành tố quan trọng: sự chăm chỉ.
2. Thân bài
- Giải thích ngắn gọn “chăm chỉ”: có sự chú ý thường xuyên để làm công việc gì đó có ích một cách đều đặn. Chăm chỉ là một phẩm chất tốt đẹp, cần có ở con người mọi thời đại.
- Bình luận đức tính chăm chỉ ở thế hệ trẻ ngày nay
+ Thời đại ngày nay: thời đại của khoa học công nghệ hiện đại. Thành tựu của thời đại công nghệ kĩ thuật số khiến chất lượng đời sống của con người được nâng cao, sức lao động của con người được giải phóng đáng kể.
+ Đức tính chăm chỉ ở thế hệ trẻ ngày nay:
• Những tiện ích của thời đại hiện đại khiến cho một bộ phận không nhỏ nhân loại, đặc biệt là giới trẻ sinh ra lười biếng, ỷ lại, thích tận hưởng hơn tận hiến. (Dẫn chứng: nhiều người trẻ sức dài vai rộng nhưng lại vung phí thanh xuân vào các trò chơi điện tử, đắm chìm vào thế giới ảo của mạng xã hội, dựa dẫm vào gia đình,...). Những người trẻ này thật đáng phê phán.
• Song cũng có những người trẻ nhận thức được giá trị của sự siêng năng, cần mẫn. Họ không ngừng học tập, không ngừng mày mò khởi nghiệp, ra sức theo đuổi ước mơ, khát vọng của mình từ xuất phát điểm thấp. (Dẫn chứng: những cậu học trò miệt mài đèn sách, những người trẻ không ngừng tìm tòi, học hỏi trong hành trình khởi nghiệp, với những dự án khởi điểm bằng ít vốn nhưng. nhiệt huyết thì có thừa,...)
+ Người trẻ hôm nay cần chăm chỉ và chăm chỉ hơn nữa, vì:
• Sự chăm chỉ là thành tố quan trọng góp phần gia tăng hiệu suất học tập, lao động, mang lại thành công cho mỗi người; thậm chí có thể giúp mỗi người khắc phục được những hạn chế khác (Tục ngữ Việt Nam: Dốt đến đâu học lâu cũng biết.; Cần cù bù thông minh.); là phẩm cách tốt đẹp khiến mỗi người được yêu quý, tôn trọng;...
• Sự chăm chỉ của mỗi người góp phần tạo nên của cải vật chất hay những giá trị tinh thần quý giá cho cộng đồng.
+ Để mỗi người trẻ chăm chỉ và chăm chỉ hơn:
• Nhận thức: Mỗi người trẻ cần nhận thức sâu sắc ý nghĩa, tầm quan trọng của sự siêng năng, cần mẫn trong học tập, lao động.
• Hành động: Không ngừng học tập, lao động mỗi ngày; không để bản thân bị cám dỗ bởi những thứ vô bổ như trò chơi điện tử, mạng xã hội,...
- Mở rộng:
+ Chăm chỉ khác với chậm chạp, trì trệ.
+ Chăm chỉ đi liền nhạy bén, sáng tạo trong công việc sẽ tạo nên hiệu suất lao động lớn, mang lại nhiều thành quả tốt đẹp.
3. Kết bài
Rút ra bài học nhận thức và hành động

- Chăm chỉ là một phẩm cách tốt đẹp, cần có ở mỗi người, đặc biệt là người trẻ.
- Không ngừng học hỏi, tìm tòi và hăng say lao động để phát triển bản thân và bắt kịp sự phát triển của thời đại.