BÀI ĐỌC 1: Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 10
Thiết bị mới phát hiện dấu hiệu sinh học của người bệnh Alzheimer và Parkinson
[1] Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm thiết bị này trên các mẫu bệnh phẩm trong ống nghiệm lấy từ bệnh nhân. Kết quả cho thấy thiết bị này có độ chính xác giống như các thiết bị tối tân nhất hiện nay. Cuối cùng, các nhà nghiên cứu dự định kiểm tra mẫu nước bọt và nước tiểu bằng cảm biến sinh học. Thiết bị này còn có thể chỉnh sửa để phát hiện các dấu hiệu sinh học của những căn bệnh khác.
[2] Giáo sư khoa học vật liệu, kỹ thuật cơ khí và kỹ thuật sinh học Ratnesh Lal tại Trường UC San Diego Jacobs, và một tác giả của bài báo, cho biết: “Hệ thống chẩn đoán di động này sẽ cho phép người dùng xét nghiệm các bệnh thoái hóa thần kinh tại nhà và tại các điểm chăm sóc sức khỏe trên toàn cầu, như phòng khám và viện dưỡng lão”. Theo dự đoán, cho đến năm 2060, riêng ở Mỹ sẽ có khoảng 14 triệu người mắc bệnh Alzheimer. Các căn bệnh thoái hóa thần kinh khác, chẳng hạn như bệnh Parkinson, cũng đang trên đà gia tăng. Các phương pháp xét nghiệm hiện đại nhất hiện nay đối với bệnh Alzherimer và Parkinson đòi hỏi phải chọc dò tủy sống và xét nghiệm hình ảnh, bao gồm cả chụp cộng hưởng từ. Mà người bệnh thường chần chừ thực hiện các xét nghiệm xâm lấn, vì thế mà các bác sĩ rất khó phát hiện ra bệnh sớm. Chưa kể, những bệnh nhân đã thể hiện triệu chứng bệnh và gặp khó khăn trong việc di chuyển cũng khó được xét nghiệm để chẩn đoán. Điều tương tự cũng xảy ra với những người không thể sớm tới khám tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế địa phương.
[3] Giáo sư Lal tập trung một trong những giả thuyết phổ biến ở lĩnh vực này để phát triển thiết bị của mình, đó là: bệnh Alzheimer xuất hiện là do các peptide amyloid hòa tan kết hợp với nhau tạo thành các phân tử lớn hơn, từ đó tạo thành các kênh ion trong não. Giáo sư muốn phát triển một xét nghiệm có thể phát hiện amyloid beta và peptide tau – dấu ấn sinh học cho bệnh Alzheimer – và protein alpha synuclein – dấu ấn sinh học cho bệnh Parkinson – mà không xâm lấn. Đặc biệt là thiết bị này chỉ cần sử dụng nước bọt và nước tiểu của bệnh nhân. Giáo sư Lal muốn dựa vào cách phát hiện điện hơn là phát hiện hóa học, vì ông tin rằng nó sẽ dễ thực hiện hơn và có chính xác cao hơn. Ngoài ra, ông cũng muốn chế tạo một thiết bị có thể truyền kết quả xét nghiệm qua mạng không dây đến gia đình bệnh nhân và bác sĩ.
[4] Thiết bị này là kết quả của ba thập kỷ nghiên cứu chuyên môn của ông cũng như quá trình hợp tác với các nhà nghiên cứu trên toàn cầu, trong đó gồm các đồng tác giả của công trình này đến từ Texas (Hoa Kỳ) và Trung Quốc.
Để thực hiện tầm nhìn của mình, giáo sư Lal và đồng nghiệp đã chỉnh sửa một thiết bị mà nhóm phát triển trong đại dịch COVID để phát hiện protein gai và protein nucleoprotein trong virus SARS-CoV-2 sống, mà họ đã mô tả trong Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia năm 2022. Bước đột phá đó được thực hiện nhờ việc thu nhỏ chip và tự động hóa sản xuất cảm biến sinh học trên quy mô lớn.
[5] Thiết bị này gồm một con chip với transistor có độ nhạy cao, thường được gọi là transistor hiệu ứng trường (FET). Trong thiết bị này, mỗi transistor được làm bằng một lớp graphene mỏng hơn một triệu lần so với sợi tóc của người và ba điện cực – cực nguồn và cực máng, nối với cực dương và cực âm của pin, để dòng điện chạy qua, và một điện cực cổng để kiểm soát lượng dòng điện. Nối với điện cực cổng là một sợi DNA đơn, đóng vai trò là đầu dò gắn kết đặc thù với protein beta amyloid, protein tau hoặc protein synuclein. Sự gắn kết của các amyloid này với đầu dò DNA đặc thù của chúng được gọi là một aptamer. Nó thay đổi lượng dòng điện giữa các cực nguồn và cực máng. Sự thay đổi về dòng điện hay điện áp này là tín hiệu được dùng để phát hiện các dấu hiệu sinh học cụ thể, như protein amyloid và protein COVID-19.
[6] Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm thiết bị này với các protein amyloid lấy từ não bộ của các bệnh nhân Alzheimer và Parkinson đã qua đời. Thí nghiệm cho thấy các cảm biến sinh học có khả năng phát hiện những dấu ấn sinh học cụ thể đối với cả hai căn bệnh trên với độ chính xác tuyệt vời, ngang bằng với các phương pháp tối tân nhất hiện nay. Thiết bị này hoạt động ở nồng độ cực thấp, nghĩa là nó chỉ cần một lượng mẫu nhỏ vài microlit. Ngoài ra, các xét nghiệm cho thấy thiết bị này hoạt động tốt ngay cả khi các mẫu đem phân tích chứa những protein khác. Với protein tau thì thiết bị này khó phát hiện hơn. Nhưng vì thiết bị xem xét ba dấu ấn sinh học khác nhau nên nó có thể kết hợp kết quả từ cả ba dấu ấn này để đem lại kết quả tổng hợp đáng tin cậy.
[7] Công nghệ này đã được trường UC San Diego cấp phép cho Công ty Khởi nghiệp Công nghệ sinh học Ampera Life. Chủ tịch của công ty là giáo sư Ratnesh Lal, nhưng ông không nhận hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu từ công ty này.
[8] Các bước tiếp theo sẽ là dùng thiết bị này để xét nghiệm huyết tương và dịch não tủy, cuối cùng là các mẫu nước bọt và nước tiểu. Những xét nghiệm này sẽ được thực hiện tại bệnh viện và nhà dưỡng lão. Nếu những xét nghiệm kể trên đạt được kết quả tốt, Công ty Ampera Life dự định sẽ nộp đơn để Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm cấp phép cho thiết bị, hy vọng là trong vòng năm tới sáu tháng sau thiết bị này sẽ được phê duyệt. Mục tiêu cuối cùng của nhóm nghiên cứu là đưa thiết bị ra thị trường trong một năm.
(Tạp chí Tia sáng, tiasang.com.vn)
Câu 1 [576582]: Nội dung chủ yếu của bài đọc là gì?
A, Giới thiệu về thiết bị phát hiện dấu hiệu sinh học người bệnh Alzheimer và Parkinson và tính ứng dụng của nó.
B, Các bước tiến của nghiên cứu thiết bị phát hiện dấu hiệu sinh học người bệnh Alzheimer và Parkinson.
C, Quá trình phát triển của thiết bị phát hiện dấu hiệu sinh học người bệnh Alzheimer và Parkinson.
D, Giới thiệu về một sáng chế y học.
Giải thích: Bài đọc chủ yếu tập trung vào việc giới thiệu thiết bị mới có khả năng phát hiện dấu hiệu sinh học của bệnh Alzheimer và Parkinson, bao gồm các thử nghiệm và tính ứng dụng của nó trong chẩn đoán không xâm lấn tại nhà hoặc cơ sở y tế. Đáp án: A
Câu 2 [576583]: Dòng nào dưới đây chính xác nhất khi nhận định về tác dụng của thiết bị thử nghiệm mới?
A, Hỗ trợ chẩn đoán phát hiện các bệnh thoái hóa thần kinh mà không cần tác động xâm lấn.
B, Hỗ trợ chẩn đoán bệnh đòi hỏi chọc dò tủy sống và xét nghiệm hình ảnh.
C, Hỗ trợ chẩn đoán bệnh với các bệnh nhận phát hiện bệnh muộn.
D, Hỗ trợ chẩn đoán bệnh cho các bệnh nhân khó khăn trong di chuyển.
Giải thích: Thiết bị mới được giới thiệu trong bài có khả năng hỗ trợ chẩn đoán bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson mà không cần các phương pháp xâm lấn như chọc dò tủy sống, sử dụng mẫu nước bọt và nước tiểu để phát hiện dấu hiệu sinh học. Đáp án: A
Câu 3 [576584]: Ai là người thực hiện nghiên cứu phát triển lọai thiết bị này?
A, Giáo sư Ratnesh Lal.
B, Giáo sư Lal và các nhà nghiên cứu Trung Quốc.
C, Giáo sư Lal và các nhà nghiên cứu Hoa Kỳ.
D, Giáo sư Lal và các nhà nghiên cứu toàn cầu.
Giải thích: Theo nội dung bài đọc, thiết bị này là kết quả của ba thập kỷ nghiên cứu của Giáo sư Lal, cùng sự hợp tác với các nhà nghiên cứu từ Hoa Kỳ và Trung Quốc, cũng như các đồng nghiệp khác trên toàn cầu. Đáp án: D
Câu 4 [576585]: Giáo sự Lal thực hiện phát triển nghiên cứu thử nghiệm loại thiết bị mới này trên cơ sở giả thuyết các peptide amyloid hòa tan kết hợp với nhau tạo thành các dấu ấn sinh học ở bệnh nhân bởi bệnh Alzheimer và Parkinson.
Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Chọn A, Đúng
Giải thích: Giáo sư Lal đã phát triển nghiên cứu dựa trên giả thuyết rằng các peptide amyloid hòa tan kết hợp với nhau tạo thành các phân tử lớn hơn, từ đó hình thành các kênh ion trong não, gây ra các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Thiết bị của ông nhằm phát hiện các dấu ấn sinh học như amyloid beta, peptide tau (Alzheimer) và alpha synuclein (Parkinson).
Giải thích: Giáo sư Lal đã phát triển nghiên cứu dựa trên giả thuyết rằng các peptide amyloid hòa tan kết hợp với nhau tạo thành các phân tử lớn hơn, từ đó hình thành các kênh ion trong não, gây ra các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Thiết bị của ông nhằm phát hiện các dấu ấn sinh học như amyloid beta, peptide tau (Alzheimer) và alpha synuclein (Parkinson).
Câu 5 [576586]: Loại thiết bị mới mà giáo sư muốn phát triển phát hiện dấu hiệu bệnh bằng cách xét nghiệm các yếu tố nào?
A, Nước tiểu
B, Máu
C, Nước bọt
D, Tủy sống
Chọn A, C.
Giải thích: Thiết bị mà giáo sư Lal phát triển nhằm phát hiện dấu hiệu bệnh Alzheimer và Parkinson thông qua xét nghiệm các dấu ấn sinh học từ nước tiểu và nước bọt của bệnh nhân, mà không cần sử dụng các phương pháp xâm lấn như chọc dò tủy sống hay xét nghiệm máu.
Giải thích: Thiết bị mà giáo sư Lal phát triển nhằm phát hiện dấu hiệu bệnh Alzheimer và Parkinson thông qua xét nghiệm các dấu ấn sinh học từ nước tiểu và nước bọt của bệnh nhân, mà không cần sử dụng các phương pháp xâm lấn như chọc dò tủy sống hay xét nghiệm máu.
Câu 6 [576587]: Cụm từ “thiết bị này” được in đậm ở đoạn [5] là thay thế cho cái gì?
A, Thiết bị sau ba thập kỉ nghiên cứu chuyên môn.
B, Thiết bị giúp phát hiện bệnh Parkinson và Alzhaimer.
C, Thiết bị với những hiệu chỉnh mang tính đột phá vào năm 2022.
D, Thiết bị với những hiệu chỉnh để tập trung chữa bệnh Parkinson và Alzhaimer.
Giải thích: Cụm từ "thiết bị này" ở đoạn [5] đề cập đến thiết bị đã được nhóm của giáo sư Lal chỉnh sửa trong đại dịch COVID-19 để phát hiện protein gai và protein nucleoprotein của virus SARS-CoV-2, một bước đột phá được thực hiện vào năm 2022 và là cơ sở cho việc phát triển thiết bị phát hiện dấu ấn sinh học của Alzheimer và Parkinson. Đáp án: C
Câu 7 [576588]: Dòng nào dưới đây nêu đúng nhất nội dung của đoạn [5]?
A, Quá trình làm ra thiết bị này
B, Cách hoạt động của thiết bị này
C, Công dụng của thiết bị này
D, Cách sử dụng thiết bị này
Giải thích: Đoạn [5] mô tả chi tiết cách hoạt động của thiết bị, bao gồm việc sử dụng một chip transistor graphene, các điện cực và sợi DNA đơn (aptamer) để phát hiện sự gắn kết của các dấu ấn sinh học, từ đó thay đổi dòng điện giữa các cực và phát hiện các dấu hiệu sinh học của bệnh Alzheimer và Parkinson. Đáp án: B
Câu 8 [576589]: Có thể kết luận về tính ứng dụng của quá trình nghiên cứu phát triển thiết bị của giáo sư Lal và các nhà nghiên cứu cộng sự rằng thiết bị xét nghiệm này có thể hỗ trợ chẩn đoán nhiều loại bệnh khác.
Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Đúng hay sai?
A. Đúng
B. Sai
Chọn A, Đúng
Giải thích: Theo bài đọc, thiết bị này không chỉ có khả năng phát hiện các dấu ấn sinh học của bệnh Alzheimer và Parkinson mà còn có tiềm năng được chỉnh sửa để phát hiện các dấu hiệu sinh học của nhiều căn bệnh khác. Điều này cho thấy thiết bị có tính ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán nhiều loại bệnh.
Giải thích: Theo bài đọc, thiết bị này không chỉ có khả năng phát hiện các dấu ấn sinh học của bệnh Alzheimer và Parkinson mà còn có tiềm năng được chỉnh sửa để phát hiện các dấu hiệu sinh học của nhiều căn bệnh khác. Điều này cho thấy thiết bị có tính ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán nhiều loại bệnh.
Câu 9 [576590]: Những dòng nào dưới đây không đúng khi chỉ ra bằng chứng cho thấy thiết bị xét nghiệm đã có bước tiến đột phá?
A, Có thể xét nghiệm ba dấu ấn sinh học khác nhau.
B, Phát hiện bệnh Alzheimer và Parkinson với độ chính xác cao hơn.
C, Có thể xét nghiệm chính xác ngang bằng với các phương pháp tối tân.
D, Có thể xét nghiệm nhiều dấu ấn sinh học khác nhau.
Giải thích: Bài đọc chỉ nêu rằng thiết bị phát hiện dấu ấn sinh học với độ chính xác ngang bằng với các phương pháp tối tân hiện nay, chứ không phải là có độ chính xác cao hơn. Các bằng chứng khác như việc thiết bị có thể xét nghiệm ba dấu ấn sinh học khác nhau (A) và hoạt động chính xác ngang bằng với các phương pháp hiện tại (C) đều chứng minh sự tiến bộ trong công nghệ của thiết bị. Đáp án: B
Câu 10 [576591]: Kéo thả các cụm từ thích hợp để hoàn thiện nội dung đoạn văn sau:
Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm thị trường nhà dưỡng lão bệnh viện cấp phép
Giáo sư Ratnesh Lal đang đi vào những bước cuối cùng để được [____________] phê duyệt thiết bị hướng đến mục tiêu đưa thiết bị ra [___________] sau khi xét nghiệm huyết tương, dịch não tủy, nước bọt và nước tiểu tại các [____________].
Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm thị trường nhà dưỡng lão bệnh viện cấp phép
Giáo sư Ratnesh Lal đang đi vào những bước cuối cùng để được [____________] phê duyệt thiết bị hướng đến mục tiêu đưa thiết bị ra [___________] sau khi xét nghiệm huyết tương, dịch não tủy, nước bọt và nước tiểu tại các [____________].
Đáp án: cấp phép, thị trường, bệnh viện, nhà dưỡng lão